जगत् थर्काउँदै, गोली चलिरै'छ,
सुनेर आमाको, छाती जलिरै'छ !
कहिल्यै ननिभ्ने, बल्यो आगो कस्तो ?
देखेसम्म आगै-आगो बलिरै'छ !
मृत्युमाथि बुइ, चढेको छ मान्छे,
कर्कलो समानै, मन गलिरै'छ !
जिते के पाउने?हारे खै के गुम्छ ??
यता दाजु उता, भाइ ढलिरै'छ !
बग्नु बगेर नि, किन बग्छ रगत ?
कहिल्यै नबुझ्ने, केले छलिरै'छ ??
सिर्रसिर्र शीतल पवन, चल्दा किन रुन्छ्यौ?
अँधेरीमा झलमल दियो, बल्दा किन रुन्छ्यौ??
त्यस्तो थिएँ, यस्तो भएँ ! यस्तै रै'छ जीवन !!
छल्यो पापी नियतिले ! छल्दा किन रुन्छ्यौ?
अमृतको बोट अनुवाद भो', विषको बोटमा सानी !
विषको बोटमा विषै फल्छ, फल्दा किन रुन्छ्यौ?
जलाउनै पर्यो आखिर !नजलाए सड्छ !!
के काम नत्र प्राणहीन तनको?जल्दा किन रुन्छ्यौ??
सिर्रसिर्र शीतल पवन, चल्दा किन रुन्छ्यौ?
अँधेरीमा झलमल दियो, बल्दा किन रुन्छ्यौ??
आज पूरै अस्तव्यस्त ! भोलिदेखि के हुन्छ ?
भन्नोस् साथी, गजलकारले गजल लेखी के हुन्छ ?
मकै जति भालुलाई ? मुक्काको मार कालुलाई ?
एउटा छोडी अर्कैको टाउको सेकी के हुन्छ ?
हेपिएनौँ ? चेपिएनौँ ? मासु मोलमा बेचिएनौँ ?
यसै-उसै मर्यौँ हामी, भुइँमा टेकी के हुन्छ ?
अहिलेसम्म के भयो ? पछिको के आशा राख्ने ?
खाई-नखाई पेट काटेर, पैसा ठेकी के हुन्छ ?
ल हेर त काँडा बीच कति सुन्दर फूल सानू,
मनाकाशको बादल हटाई फूलजस्तै खुल सानु ।
जिन्दगीका पलहरू सङ्घर्षका पर्याय हुन्,
धर्ती फुटाई फुट्दछन् सृजनाका मूल सानू ।
कतै जोड्नु, कतै तोड्नु, कतै मोड्नु पनि पर्छ,
जीवनमार्ग सरल नभई यो छ वर्तुल सानू ।
अमृत-जहर दुबै छन्, समस्या हो पहिचानको,
जहर हैन, केवल अमृतसित घुल सानू ।
सजिलो वार कुनै छैन, हरेक वारै गाह्रो,
चारैतिर देख्छु सानी, म त गाह्रै गाह्रो !
लाखौँ जुनी काटेर पाइन्छ रे यो जुनी,
नपाएको भए हुन्थ्यो, भयो पा'रै गाह्रो !
थाहा छैन केवल प्राण धान्ने कसो गरी हो?
ढाडै सेक्यो महँगीले, यसको मारै गाह्रो !
गरिबसित परेर दुःख पायौ तिमीले,
साहूसित लिएको त्यो ऋणको भारै गाह्रो !
आँखाबाट तप्पतप्प, झर्न लागेको छु,
वारि मुटु छाडी पारि, तर्न लागेको छु !
दिनको मूल्य-महत्त्व, रातले बढाउँछ,
रात बनेर म त्यही काम, गर्न लागेको छु !
कताकता शङ्का लाग्छ, राम हुँ कि म रावण?
तिमी हैन, तिम्रो दु:ख, हर्न लागेको छु !
नामै लिन चाहँदैनन्, सबै डराउँछन्,
म त आफ्नो नाम आफैँ पो, दर्न लागेको छु !
नसोच के अचम्म भो, यस्तै हो यो जीवन,
आफ्ना लागि आफैँ गोली, भर्न लागेको छु !
शिखर चुम्न नपाए नि, झर्न त देउ प्रिये,
अमृत हैन विषले प्याला, भर्न त देउ प्रिये !
घच्चाको के कुरा भो र, छुँदा पनि छुन्न,
अलिकति मात्रै पर, सर्न त देउ प्रिये !
राज्य तिम्रो भएपछि, तिम्रै राजधानी,
वारि बस्न नपा' पारि, तर्न त देउ प्रिय !
मुटुमा तिर हान्नेसित, मायाको के कुरा?
आफ्नै घाउमा नुन र चुक, छर्न त देउ प्रिये !
यत्ति रै'छ भनेर म, चित्त बुझाउँला,
बाँच्न ल भो पाइएन, मर्न त देउ प्रिये !
तिम्रा ती अधर खोल न शान्ति,
एक वचन मिठो बोल न शान्ति !
आतुर छन् हेर्न करोडौँ आँखा,
मुहारमा मुस्कान घोल न शान्ति !
जुनीभर सक्छु खापेर बोक्न,
मैँमाथि पीडा ढोल न शान्ति !
ल भयो त्यो नि चाहान्नौ भने,
बाल्दिन्छु आगो पोल न शान्ति !
कति हो तिम्रो मुस्कानको मूल्य?
यो 'सागर' बरू मोल न शान्ति !
पसिनाका खोली खोल्सा, तरेको म मान्छे !
यी गहमा सधैँ आँसु, भरेको म मान्छे !!
जहर छर्नु पर्दो रै'छ, अमृत फलाउन !
त्यही काइदा जान्नेले, हरेको म मान्छे !!
कतै सुनैसुनको महल, कतै ओतै छैन !
झुप्रो छाप्रोबाट समेत, झरेको म मान्छे !!
धर्ती स्वर्ग हुने रै'छ, लुट्न सक्नेलाई !
नर्कै प्रिय ठानी यता, तरेको म मान्छे !!
इन्द्रेनीझैँ तिम्रो जीवन !कति सुन्दर जीवन !!
सायद ज्युनै नजानेर, मरेको म मान्छे !!
राति सपनीमा, उनलाई देखेँ,
मेरो यो मनकी, जूनलाई देखेँ !
बत्तीसै लक्षणकी, कति विघ्न राम्री ?
बैगुन केही छैन, गुनलाई देखेँ !
उनीविना एक पल, पनि के बाँचुँला ?
मुटु हुँदै बग्ने, खुनलाई देखेँ !
कसरी भुलू खै, मनै हर्ने छुनमुन ?
सम्झी पागलतुल्य, हुनलाई देखेँ !
