नेपाल आमाको एक लाख चालिस हजार किलोमिटर
क्षेत्रफलमा
एक चौथाइ हिमाल छ – टोक्नु भएन
एक चौथाइ भीर पहरा छ – दार्नु भएन
एक चौथाइ वन छ – मास्नु भएन
बाँकी एक चौथाइ जे छ – त्यहाँ खेतीपाती पनि छ
गाउँ सहर लेक बेसी र बस्ती पनि छ
त्यहाँ दिनको दुई हजार अम्सियारहरू जन्मन्छौँ
एक हजार मर्छौं
एक हजार बाँच्छौं र जम्मा अम्सियारहरूको सङ्ख्यामा दिनदिनै थपिन्छौँ
छिमेकबाट पनि राम्रै थपिन्छौँ
यसरी यस वर्ष एक करोड चालीस लाख जनसङ्ख्या पक्कै पुगेका छौँ
प्रत्येक नेपालीका अंशबन्डामा दस मिटर लामो दस मिटर चाक्लो
जमिनको एक चौटो पर्छ
हाम्री आमाले हामीलाई जन्मसिद्ध सन्तानका रूपमा स्वीकार गर्दै आफ्नो
छातीमा पारेर दिएको
त्यही हो हाम्रो प्राप्ति
त्यही हो हाम्रो नियति
हाम्रो त्यो प्राप्ति, त्यो नियति त्यो जग्गाको
लम्बाइ चौडाइ क्षेत्रफल गहिराइ र उब्जनीसमेत
जगदीश घिमिरे द्वारा रचना गरिएका लेखहरु
हिउँद नहुनुसुख होइन हिउँदकोन्यानुसुख हो
ग्रीष्म नहुनु सुख होइन
ग्रीष्मको शीतल सुख हो
वेदना नहुनु सुख होइन
वेदना बाँड्ने हुनु सुख हो
उँभो लाग्नु आफैमा सुख होइन
उँभो लाग्दा डाह नगर्ने स्वजन हुनु सुख हो
सङ्घर्षको जुवामा जोतिँदा–जोतिँदा
जब मान्छे एक छाक खान पुग्ने हुन थालेको हुन्छ
अनि तिमी उसको दाँत फुकाल्न थाल्छौ
पराजय र धोकाको अग्निपरीक्षाबाट गलेर
जब मान्छे बल्लतल्ल देख्न र चिन्न थालेको हुन्छ
तिमी उसको दृष्टि खोस्छौ
जीवन जहाँ मात्र बुझिन्छ र मात्र बाँचिन्छ
जन्मेदेखि जहाँ केवल सिकिन्छ, सिकिन्छ, सिकिन्छ
र कहिल्यैपनि जानिँदैन
रछान बनाउनु परे
कोपरा मिल्काउनु परे
प्लास्टिक कसिङ्गर फ्याक्नु परे
चर्पी बगाउनु परे
सडक छ
विद्रोह गर्नुपरे
समर्थन गर्नुपरे
टायर बाल्नु परे
मान्छे मार्नु परे
‘अधिकार’ का
स्वदेश – विदेशप्रायोजित
यावत् नाराजुलुस गर्नुपरे
बम पड्काउनु परे
सडक छ
चर्पी छैन दिसा–पिसाप गर्न – सडक छ
आँगन छैन बिस्कुन सुकाउन छ्वाली सुकाउन –
सडक छ
आपूmले गर्दा त्यो अधिकारको धर्मयुध्द हुन्छ
अरूले गर्दा त्यही पाप, अन्याय, अत्याचार हुन्छ
सडक मिचे हुन्छ जग्गा बढाउनु परे
कटघरा हाल्नु परे पसल थाप्नु परे
कवि, केही त सार्थक लेख
शब्द धेरै लेख्यौ
केही सार्थक भाव पनि लेख
तिमीले सधैँ फूलका कविता लेख्यौ
अब रूखका कविता लेख
हाँगाबिँगा र मूलका कुरा लेख
ती अझ बढी सौन्दर्यमय र यथार्थ छन्जराका कुरा लेख
ती जराले समाउने माटाका कुरा लेख
जुन माटोमा तिमी र म जन्मियौँ
जुन माटो नभए तिमी पनि हुत्रौ, म पनि हुत्रँ
त्यो माटाको अस्तित्व जोगाउने जराका कविता लेख
जराका कथा लेख
तिमीले छहरा र नदीका कविता लेख्यौ
अब कुलाका कथा लेख
ती कुला जसले तिमीले र मैले खाने अत्र फलाउँछन्
जसबिना तिमी र म बाँच्न सक्तैनौँ
ती कुलाका कुरा लेख
आऊ गीत गाऊँ युद्धको
हत्या र हिंसाको कहिल्यै नरोकिने शृङ्खलाको
समय बदलिएको छ
नयाँ सहस्राब्दीमा
खेलको नियम होइन
खेल नै बदलिएको छ
अघिजस्तो
भोगटे होइन
बम लात्तेभकुण्डो भएको छ
सुन्तला होइन
ग्रेनेड खाने कुरा भएको छ
लट्ठी होइन
राइफल डण्डी भएको छ
र कारतुस बियो भएको छ
खेल मार्ने र मर्ने भएको छ
नयाँ खेल भन्छ
ठोक् ठोक् ठोक्
हान् मार् काट् सिध्या
तालुदेखि तानेर ठाडो रेखा पैतालासम्म
दुवै हत्केलाको सरल रेखामा क्रस टाँगिएको छु यस चौबाटामा
धर्तीमा
समय र विज्ञान दुई बाटाहरू
धर्ती मसँग छैन , घर परिवार–समाज देश छैन
बरालिनु
स्टेसन
जानकीचोक,
जानकीचोक
स्टेसन
शून्य सडकमा त्रिशङ्कु र भाटभटेनीहरू सँगसँगै शोकसभामा
ओर्कनुफर्कनु धूलामा टाँगिनु हावामा उँधोमुन्टो आधा
सेरिएर हलाल बगरेको किलामा छट्पटाउँदै.......
ल्याटेन्टसिफलिस बोकेर रगतभरि समयभरि बाँड्दै सम्पर्कभरि
आनुवंशिकताभरि कीटाणुहरू, विवश वेश्यावृत्ति जिजीविषामा
अस्तित्वको कात्राले कवचले व्याख्या गरिएको पश्चिमी
चस्मा जीवनको (व्यवसायको विज्ञान) छिः छिः !
(हामी गड्यौला छौँ हर्मा फ्रोडाइट । दुवै पक्षीयलाई काम लाग्छौँ
प्रभू ! आज्ञा होस् यसो सुतौँ वा उसो पल्टौँ ?)
होइन ।
एक वार्ता
तपाईले भत्रु भएको थियो —
‘तिमीलाई दुविधा भयो भने
हत्केलामा नेपालको एक मुठी माटो उचालेर सोध
उसले जे भन्छ
त्यही तिम्रो अन्तरात्माको आवाज हुन्छ ।’
म त्यो वाचाल माटो खोज्दै नयाँ नेपालभरि डुलेँ
कतै पनि सिंगो नेपालको माटो पाइन
समस्त नेपालको माटो विभक्त भएछ
जाति जातिको चकलावन्दीमा
ती चकलाबन्द माटोहरु — जो एकअर्कासंग वोल्दैनन्
जो एकअर्काको कुरा र मर्का बुझ्न चाँहदैनन्
ती प्रत्येक चकलाको माटो ढोगेर हत्केलामा उचाल्दै सोधेँ
सबैले केही भने — कसैले भनेको बुझिन
नयाँ नेपालमा जो कुनै जातिको हुँदैन
उद्देश्य खोतल्दै–खोतल्दै जाँदा
म उद्देश्यको समेत उद्देश्य पाउँदिनँ र
अर्थ सोध्दै–सोध्दै जाँदा
म अर्थको समेत अर्थ देख्दिनँ
अस्तित्व पहिल्याउँदै–पहिल्याउँदै जाँदा
म अस्तित्वको समेत अस्तित्व भेट्दिनँ
यो एक मुठी सास हो— जुन सत्य हो
योएक मुठी गाँस हो— जुन ध्रुव सत्य हो
जीवन
त्यही एक मुठी सास र एक मुठी गाँसका निमित्त
गरिने जालसाजी हो
ठूलो सहरको ठूलो घरको ठूलो मञ्चमा
ठूला टाउका ठूलो गिदी
ठूला कहलाइएका मान्छेका माझमा
वाद हुनेछ
विवाद हुनेछ
प्रतिवाद हुनेछ
भोलि त्यो अखवारमा छापिएपछि हामीले पैसा तिरेर पढ्ने छौँ
हाम्रा पीरमर्काका कुराहरू
हामीलाई समवेदनाहरू सहानुभूतिहरू सान्त्वनाहरू
हामीमाथि श्रध्दा आस्था
आजका अन्धकार छिँडीका अन्धकारमा
भोलि घाम लाग्ने सपनाहरू
