गरीब भन्छौ? सुखको म झैं धनी
मिल्दैन संसारभरी कतै पनि।
विलासको लालस-दास छैनँ म
मीठो छ मेरो रसिलो परिश्रम।
प्रयासको पत्थरमा नदीसरि
बहन्छु हाँसी म तरङ्गले भरी।
म पोखरी झैं उहि ठाउँ जम्दिनँ
छ शुद्ध यो जीवनको सबै कण।
निधार मेरो पसिना-जडाउ छ
मोती तिनैको अनमोल भाउ छ।
छ शान्तिको सुन्दर दीप वासमा
पीयूषको स्वाद छ गाँसगाँसमा।
छ भोक मीठो, रसिलो प्यास
छ अन्तमा व्यञ्जनको सुवास।
छ थोर आवश्यकता पुगेपछि
म बस्छु संसार नयाँ नयाँ रची।
लक्ष्मी प्रसाद देवकोटा द्वारा रचना गरिएका लेखहरु - पृष्ठ ५
जिन्दगीको मौसम रहँदै खन खन दिलको खेत
बाँझो नहोस् पानी पर्दै चेतन जल शुद्ध सफेद
अनन्त ठूलो सागरबाट घुमी घुमी मौसम आयो
खूब फुल्दछ दिलको माटो वर्षाले गान सुनायो
इन्द्रिय गोरू शरीर हलोमा बाँधी बाँधी खन खन खेत
बिउ छन् जगमा कर्म हजारौं रोप फुलाऊ लह लह खेत
जिन्दगीको मौसम रहँदै खन खन रोप फुलाऊ
पर्खन्न कसैलाई काल निठुरी हाय यसै ननिदाऊ
रोप रोप सब बिउहरू अहिले; अन्न फलोस् पछिलाई
नरुनु पछाडि आउँछन् जहिले हिउँद कडा तिमीलाई
पर पर कुइरी नील किनारा,
स्वर्ग झरीकन जिमीमा छुन्छ,
लामो सडकमा अडी यसबार,
दूर चिहाई दृगले गुन्छ ।
बहुविध पत्थर कङ्कड, काँढा,
बाढी, खाडी, उकाली हुन्छ,
ओर्ली किरण र उक्ली डाँडा,
दूर शिखरमा स्वर्ग नुहुन्छ ।
दिनदिन हेरन नील–काढाँमा,
माकुरीको जाल रहन्छ,
दिनको उज्यालो पर पाटामा,
बाटामा तर कुइरो बहन्छ ।
मानिस आफैं आफ्नो डरमा,
आँखा चिम्ली कैद रहन्छ,
आफैं मगन्ता आफ्नो घरमा,
रातले रोइरहिथिन् लाखन
जलदाना,
मैले कनिका जस्ता मानी टिपी निलेँ ती
नाना !
पुछेँ गगनको —छाती
बालेँ दीप प्रभाती!
तारानलको अन्तर ज्वलनले
म भएँ रातो—
अग्नि शिखा झैँ—एक कुर्लनले
लिएँ तिमिर सातो—
पूर्व क्षितिजतिर फर्की लाएँ
बोलेँ तातो—
अन्धकारको गो टाटो—
बाक्लो कुइरो फाटयो !
छिर्का परेका ललित र लाल
हे ! कमाल !
सानो छ खेत, सानो छ बारी,सानै छ जहान
नगरी काम, पुग्दैन खान,साँझ र बिहान।।
बिहानपख झुल्किन्छ घामदेउराली पाखामा
असारे गीत घन्किछ अनिसुरिलो भाकामा।।
काँधको शोभा हलो र जुवाहातमा कोदाली
जीवन धान्न गर्नु नै पर्नेउकाली ओराली।।
छुपु र छुपु हिलोमा धानरोपेर छोडौला
बनाई कुलो लगाई पानी आएरगोडौला।।
भनेर सानी पटुकी रातोबाँधेर झरेकी
धमिलो खोला बाढीले होलाकसरी तरेकी।।
गालामा साना पसिना दानामोतीझै खुलेकी
घाम र पानी भोक र तिर्खाकसरी भुलेकी।।
सुसेली हाली बयली खेल्छबतास रातमा
जूनले पोख्छ शीतका थोपाधानका पातमा।।
सुनौला बाला झुलेर होलाभुइँलाई छोएको
फलेको हाँगो कहिले छ र न निउरी रहेको?
हिमाल हाँस्छ मिलाई सेतादाँतका लहर
किसान बनी जहान पाल्ने योमेरो रहर।।
क.
स्याबास क्या ढकमक फुली !
दिव्य अपवाद !
संगमरमरमा ढली छौ
धन्यवाद !
ख.
वीरताको चरमचुली
यो जनानी !
कुन कविले गायो फुली
यो कहानी
ए कुजात रानी !
ग.
गन्ध, मलले व्योम छुन्न,
नर कुहुन्न
देखियो यो लौ तिमीमा !
मानवकिरणले मार्ग पायो
क.
दिनकरको बीउ झन्डै उम्यो
मिरिमिरि–माटो फारी, दृश्य
बदली निशिभर गाइरहिथिन्
प्रकृति, तिनले रोपिन्अवश्य !
ख.
हेर ! साईटु आउँछ कलिलो,
लाल पत्ती ली दुई बादल !
मानो लुँडेका बीज पलाउँदा
हात ठटाउँदा खुशी बालकदल,
जस्तो मेरो, पन्छी, पशुको,
उफ्यो दिल दिल !
ग.
फुल्दछ, फुल्दछ ढकमक बन्दै
रातो–पहेंलो
यसका सुगन्ध मशीहा चोर्छन्
ईश्वर तैँले रचेर फेरि कसरी बिगारिस्?
सृष्टिको फूल रचेर त्यस्तो कसरी लतारिस्?
त्यो फूल हरे मलाई दिई कसरी पछारिस्?
हे दिदी मैले ती मुना देख्ता मुनाको मुहार
ती मुना पनि मर्दछिन् भन्ने थिएन विचार
मुना छातीको जुहार!
पृथिवीतिर नहेर मुना म पनि आउँछु
आँखामा आँसु लिएर चिनो म भेट्न आउँछु
प्रेमको हीरा छुटेको तल म लिई आउँछु।
कसरी खायो आगोले दिदी कमलको शरीर?
कसरी खायो निठुरी भई कमलको शरीर?
म कहाँ पाऊँ ती मुनालाई छातीमा लगाऊँ
खरानी तिनको मलाई द्यौन छातीमा लगाऊँ
हे मेरी आमा हे मेरी मुना म यहाँ बस्तिन
म यहाँ अब बस्तिन आमा म यहाँ बस्तिन
म यहाँ अब बस्तिन मुना म यहाँ बस्तिन
हे मेरा भाइ ती तिम्री मुना मरेकी छैनन् ती
ज्योतिको स्वरुप लिएर गइन् बगैँचा वसन्ती
स्वर्गका चरा गाउँछन् उनको मधुर जयन्ती
विचार! घुस तेजिला, हृदयमा उज्यालो भर
अँधेरि निशिमा परें किरण छाउ हे सुन्दर।
दिनोदय समानको मधुर दृश्य देखाउन
हजारमा मृदुभावका सुकल बोल ब्यूँझाउन।
उठोस् सिरिसिरी गरी पवन प्रातको शीतल
समान शुभ-कामना प्रिय सुवासले मञ्जुल।
उडाउ खग-कल्पना गगन दिव्यमा पूर्वको,
जहाँ, उदय मोहनी सुख छ सत्य-सौन्दर्यको।
जवाकुसुममा हुने तुहिन-विन्दु झैं निर्मल
सुगोल, रसिला खुला हृदय-पत्रका हुन् जल।
सुवर्ण रङ झल्किऊन् जलन पग्लिने बादल
नबोल्न सकिने, फिका, लघु विचार झैं कोमल।
फुलून् फुल मिठा मिठा, हृदय-बागमा सुन्दर,
सहर्ष बसि हेरने नचिनि नाम यौटा तर।
हिलून् मृदुल पालुवा शिसु-समान सौन्दर्यका,
म देखुँ रङ खूब यो हृदयकै घुमी वाटिका।
समर्पण
हे मेरा भाइ ! हे मेरा बहिनी ! पहाड शहरमा,
यो यौटा मेरो भक्तिको माला चढाएँ चरणमा ।
अरु ता मैले के गर्न सक्थेँ ! अपढ-अज्ञानी,
आँसुले भिजेको यो फूल गाँसेँ नजानी नजानी ।
घाम र छाया-बीचमा फुल्यो मनको फूलबारी,
सपनाभित्र फुलेको ल्याएँ बिपना ओसारी ।
यिनको वास बिर्साइदिन्छ वरको परको,
आँसु र हाँसो मिसाइदिन्छ सबका घरको ।
जो मैले गुँथेँ पहिर भाइ ! पहिर बहिनी !
प्रेमका गलामा नवैलिजाओस् भक्त हुँ म पनि ।
नेपाली माटो स्वर्गको किरण भरेर झन्क्यो मूल,
नेपाली वास्ना भएर निस्के अत्तर देशी फूल,
एकान्त वनमा फूलपरी रङ्गमा पस्सिए फुर्फुरी,
एक लहर टिपी चढाएँ, नाचून् छातीमा हरघरी ।
