ल्या त बुढि कुटेलौरो दरबार हान्न जान्छू,
धेरै भुके छाडा कुकुर यिन्लाई बान्न जान्छू ।
देश बना भनेको त कपाल मात्र कना छ,
ल्या त बुढि मेरो टोपी कान तान्न जान्छु ।
मगमगाउदो बास्ना थियो अहिले गु सरि गना छ,
ल्या त बुढि मेरो बेल्चा त्यो फोहोर फाल्न जान्छु ।
जन्ता सबै भोकै राखी बजियाहरु पो ढाडिए,
ल्या त बुढि मेरो गैटी पेट फोर्न जान्छु ।
बिस्तारै छिप्पिने कालो रातसंग संगै,
के तिमी नि कहिले छिप्पिएका छौ?
कालो कालकूट निशा ले सुस्त सुस्त दिन खादा,
के तिमी नि कहिले त्यसरि नै सिद्दिएका छौ?
ईच्छा र यथार्तताको तेस्रो बिश्व युद्ध पर्दा,
के तिमी नि कुन्तीसरि बिबश र वेहाल भएका छौ?
जीवनको संग्राममा कलंगारुपि घोकन्ते पाठले ठेङ्गा देखाउदा,
के तिमी नि कहिले अशोकासरि प्रमाणपत्रका थानमा थन्किएका छौ?
पहिलो प्रेमले सर्वस्व त्यागी साथ तिम्रो माग्दा,
के तिमी नि हारेका युधिरिष्ट भएका छौ?
मलाई चन्द्र-सूर्य सिउरिने शिर चाहियो,
मलाई मेरै निम्ती लड्ने बीर चाहियो ।
कतै बाँध बाधि थुनेका छन,
कतै साध बारी थुनेका छन,
मलाई फैलिएर बग्न दिने तिर चाहियो ।
मरूभूमी समतल होईन,
घुडा गड्ने दलदल होईन,
मलाई लालिगुँराश फूँल्ने आफ्नै भिर चाहियो ।
कालो बादल फार्ला एक दिन,
पख,रमाईलो दिन आउला,
पर्केला नि पर्देशी एक दिन त सानु,
पख मिलनको दिन आउला ।
साहुको तमसुक च्याथुला नि सानु,
चैनको मिठो निँद आउला ।
फेर्लान नि भियत्ताले रंग रातो,
पख रमाईलो दिन आउला ।
बनउला नि गौथलीले गुड सानु,
झरीमा जिउले ओत पाउला ।
आज छोराले बाउको कुरो गर्दैछ,
वा ! वा !! पिडाले घाउँको कुरो गर्दैछ !!
यसपार वा उसपार हुनै पर्ने भयछ कि क्या हो,
आज किनाराले नाउको कुरो गर्दैछ!!
दामासाही भयर नि पुगेन्छ कि हरे,
आज लिलामीले भाउको कुरो गर्दैछ !!
कस्ले भन्छ हिजो आज हुन्न आज हिजो "कान्छा",
आज आजले घडि र पाउको कुरो गर्दैछ !!
दशाले दशा देखाएरै छाड्ने भो लौ हेर,
आज सडकमै माउले चल्ला र चल्लाले माउको कुरो गर्दैछ !!
बाहिर,
लामबद्ध सैनिकहरु
निस्पट अंधेरीमा
कालरुपि हतियार नचाउदै
जीन्दगीको अन्त्य खोजिरहेका हुन्थे,
अनि म भित्र,
तिम्रा नागबेली केशुमा अल्झिदै
जीवनको सुरुवात
खोजिरहेको हुन्थे ।
बाहिर,
ति सर्चलाईटका फोकसहरुमा
अबोध पशुहरुका र
कदाचित, बेघर र
बेहोशीहरुका आँखा झिलमिलाउने गर्थे,
तीन काने, चार आँखे भई पात पात हुन सक्दिन म,
धरौधर्म आगो खाई अँगार हग्न सक्दिन म ।
धनीलाई बागबाग, निर्धनलाई बगर हुन सक्दिन म,
ताल परे तिवारी नत्र गोतामे हुन सक्दिन म ।
नास्तिक होईन आस्था राख्छु तर अन्धबिश्वासी हुन सक्दिन म ।
ढुङ्गालाई ईश्वर भन्दै पुजी बस्न सक्दिन म ।
गर्नेले गरेकै छन कालो पनि सेतो पनि तर
माता र भूमिमा आगो लगाई तापी बस्न सक्दिन म ।
मेरो जीवनसरि भैदियो मेरो कवितापनि ।
थूक्नु न निल्नु सरि भैदियो मेरो कवितापनि ।।
न मिलेको गजल भैदियो न त फूलेको फूलसरि म आफै,
लेखेर नपढी मेटायसरि भैदियो मेरो कवितापनि ।।
पिडा छ तर हाँस्छ, जोकरसरि भैदियो मेरो कवितापनि ।
अनुहार छ तर ढाक्छ, मुखोटोसरि भैदियो मेरो कवितापनि ।।
म आफ्नै रगत पियर राच्छस भा हुन्छु 'अर्याल कान्छो' !
मसी पिएर मशानसरि भैदियो मेरो कवितापनि ।
न अँकुरित बिऊ बन्न सक्यो न त ज्यान लिने निहु नै,
शिशिर र बसन्तको साधसरि भैदियो मेरो कवितापनि ।।
म को हूँ?
म नाङ्ग्ला काने गजानन्द नि होईन,
त्यो गजभार बोक्ने बुचाकाने,
मुसानन्द नि होईन ।
म को हूँ?
अतिरिक्त प्रलयनेत्र भएको त्रिनेत्र निहोईन,
ऊनैको कण्ठमा बुढियाको पटुकीसरि बेरिएको
बिषधारि नि होईन ।
खरको छानो मागेको हूँ, किन बासै भुट्छौ हजुर ?
भाले मयुर मागेसरि किन् लास्टै कुट्छौ हजुर ??
बर्तमान सँग बिरक्तिएर आकाश निल्न मुख आ गर्या हो नि !,
पब्लिक ट्वायलेट मा सरि किन लास्टै मुत्छौ हजुर ??
दश नङ्ग्रा खियाएको ज्याला मात्र मागेको हो,
छुट्टै प्रदेश मागेसरि किन लास्टै चुट्छौ हजुर ??
देश लुटी थन्क्याएका ति गुप्त धुकुटी पो लुट्ने हो नि,
मै जाबो भिखारी को घर किन लास्टै लुट्छौ हजुर ??
मेरै दुःध चोरि खाई ढाडे भई हिड..सहे, माने,
तर गनउने वायुबम भै मेरै नाक छेउ किन लास्टै फुट्छौ हजुर ??
