अपार-संसार-समुद्रमाहाँ
डुब्याँ शरण् कुन् छ मलाइ याहाँ?
चाँडो कृपाले अहिले बताऊ
श्रीरामको पाउ छ मुख्य नाऊ।।१।।
कुन हो सदा बन्धनमा पर्याको?
जस्ले छ यो मन् सुखमा धर्याको।
मुक्ती भन्याको त पदार्थ कुन् हो?
वैराग्य भन्नू चिज जान्नु जुन् हो।।२।।
ठुलो नरक् कुन् छ भनेर जान्नू?
यही शरीरै छ भनेर मान्नू।
कस्तो स्वभाव् स्वर्ग भनेर जान्नू?
तृष्णा छुट्या स्वर्ग भनेर मान्नू।।३।।
कुन् ज्ञान् छ ठूलो भनि लीनु पर्न्या?
वेदान्तको ज्ञान छ दु:ख हर्न्या।
कुन् हो सहज् मोक्ष गरायिदीन्या?
ज्ञान् हो अरूको किन नाम लीन्या।।४।।
कविताहरु - पृष्ठ १०
लेखकहरू
तहाँ सीताराम्का चरणतलमा शिर् पनि धरी ।
अयोध्यै लैजान्छू भनिकन ठुलो मन्सुब गरी ॥
भरत् बिन्ती गर्छन् किन रघुपते ! आज वनमा ।
हजूरले प्रायाको मकन अति ताप् हुन्छ मनमा ॥९३॥
ख्वामित् हजूरको म त दास पो हूँ।
यो राज्य गर्नाकन योग्य को हूँ ॥
यो गादि ता याहि हजूरको हो ।
मैले त सेवा गरि बस्न पो हो ॥९४॥
छोरा हुनन् यज्ञ बहुत् गरीनन् ।
सम्पूर्ण लोक्को पनि ताप् हरीनन् ।
तब् पो ति छोरासित राज्य छाडी।
जानू असल् हो त छदैछ झाडी ॥९५॥
वेला त यो होइन जान वनमा ।
मेरा त यै निश्चय हुन्छ मनमा ॥
जानौं घरे कि सधाइजावस ।
मेरी यि मातासित रिस् नावस् ॥९६॥
ख्वामित् यस् गिरिधारिले अति पिर्यो व्यर्थै गर्यो झेल् पनी,
यस्का झेल उतार्नलाइ सजिलो यै हो व्यहोरा पनी।
ख्वामित् लाइ चढाउँनाकन यहाँ क्यै श्लोक् कवीता गर्याँ,
मेरा श्लोक् सुनिबक्सियोस् त झगडा छीनिन्छ पाऊ-पर्याँ।।
बीस् साल् सम्म त ज्यान त्यान यहिं वाँद् लाग्यो र खेत् रोपिया,
यो साल् बाँद पनि खोलिएछ जलले ढुङ्गा सबै छोपिया,
ढुङ्गा खोजि लगाउँ बाँद कसरी राख्तैन ढुङ्गा पनी,
मानिस् पस्न त क्वै सकेन जलमा स्वात्तै बगम्ला भनी।।
अर्ज्याल् भाट ढकाल् अचार्ज इन चार् जम्मा भई सब् वस्यौं,
मील्यो मत् सब मोहिको र मतले बाँद् लाऊनामा पस्यौं,
उस् मौका गिरिधारि एहि पनि भाट् सल्लाहमा नै थियो,
भर् यस्को नभएर मात्र अहिले यस्तो उजुर् पो दियो।।
चपला अबलाहरु एक् सुरमा,
गुनकेसरिको फुल ली शिरमा।
हिडन्या सखि लीकन ओरिपरी
अमरावति कान्तिपुरी नगरी।।
यति छन् भनि गन्नु काहाँ धनि ञाँ,
खुसि छन् बहुतै मनमा दुनिञाँ।
जनकी यसरी सुखकी सगरी,
अलकापुरि कान्तिपुरी नगरी।।
कहिँ भोट - र लण्डन - चीन - सरी,
कहिँ काल्-भरि गल्लि छ दिल्ली-सरी।
लखनौं - पटना - मदरास - सरी
अलकापुरि कान्तिपुरी नगरी।।
तरबार कटार खुँडा खुकुरी,
पिसतोल र बन्दुक सम्म भिरी।
अतिशूर - र - वीर - भरी नगरी,
छ त कुन्- सरि कान्तिपुरी नगरी।।
नेपाल आमाको एक लाख चालिस हजार किलोमिटर
क्षेत्रफलमा
एक चौथाइ हिमाल छ – टोक्नु भएन
एक चौथाइ भीर पहरा छ – दार्नु भएन
एक चौथाइ वन छ – मास्नु भएन
बाँकी एक चौथाइ जे छ – त्यहाँ खेतीपाती पनि छ
गाउँ सहर लेक बेसी र बस्ती पनि छ
त्यहाँ दिनको दुई हजार अम्सियारहरू जन्मन्छौँ
एक हजार मर्छौं
एक हजार बाँच्छौं र जम्मा अम्सियारहरूको सङ्ख्यामा दिनदिनै थपिन्छौँ
छिमेकबाट पनि राम्रै थपिन्छौँ
यसरी यस वर्ष एक करोड चालीस लाख जनसङ्ख्या पक्कै पुगेका छौँ
प्रत्येक नेपालीका अंशबन्डामा दस मिटर लामो दस मिटर चाक्लो
जमिनको एक चौटो पर्छ
हाम्री आमाले हामीलाई जन्मसिद्ध सन्तानका रूपमा स्वीकार गर्दै आफ्नो
छातीमा पारेर दिएको
त्यही हो हाम्रो प्राप्ति
त्यही हो हाम्रो नियति
हाम्रो त्यो प्राप्ति, त्यो नियति त्यो जग्गाको
लम्बाइ चौडाइ क्षेत्रफल गहिराइ र उब्जनीसमेत
हिउँद नहुनुसुख होइन हिउँदकोन्यानुसुख हो
ग्रीष्म नहुनु सुख होइन
ग्रीष्मको शीतल सुख हो
वेदना नहुनु सुख होइन
वेदना बाँड्ने हुनु सुख हो
उँभो लाग्नु आफैमा सुख होइन
उँभो लाग्दा डाह नगर्ने स्वजन हुनु सुख हो
सङ्घर्षको जुवामा जोतिँदा–जोतिँदा
जब मान्छे एक छाक खान पुग्ने हुन थालेको हुन्छ
अनि तिमी उसको दाँत फुकाल्न थाल्छौ
पराजय र धोकाको अग्निपरीक्षाबाट गलेर
जब मान्छे बल्लतल्ल देख्न र चिन्न थालेको हुन्छ
तिमी उसको दृष्टि खोस्छौ
जीवन जहाँ मात्र बुझिन्छ र मात्र बाँचिन्छ
जन्मेदेखि जहाँ केवल सिकिन्छ, सिकिन्छ, सिकिन्छ
र कहिल्यैपनि जानिँदैन
रछान बनाउनु परे
कोपरा मिल्काउनु परे
प्लास्टिक कसिङ्गर फ्याक्नु परे
चर्पी बगाउनु परे
सडक छ
विद्रोह गर्नुपरे
समर्थन गर्नुपरे
टायर बाल्नु परे
मान्छे मार्नु परे
‘अधिकार’ का
स्वदेश – विदेशप्रायोजित
यावत् नाराजुलुस गर्नुपरे
बम पड्काउनु परे
सडक छ
चर्पी छैन दिसा–पिसाप गर्न – सडक छ
आँगन छैन बिस्कुन सुकाउन छ्वाली सुकाउन –
सडक छ
आपूmले गर्दा त्यो अधिकारको धर्मयुध्द हुन्छ
अरूले गर्दा त्यही पाप, अन्याय, अत्याचार हुन्छ
सडक मिचे हुन्छ जग्गा बढाउनु परे
कटघरा हाल्नु परे पसल थाप्नु परे
कवि, केही त सार्थक लेख
शब्द धेरै लेख्यौ
केही सार्थक भाव पनि लेख
तिमीले सधैँ फूलका कविता लेख्यौ
अब रूखका कविता लेख
हाँगाबिँगा र मूलका कुरा लेख
ती अझ बढी सौन्दर्यमय र यथार्थ छन्जराका कुरा लेख
ती जराले समाउने माटाका कुरा लेख
जुन माटोमा तिमी र म जन्मियौँ
जुन माटो नभए तिमी पनि हुत्रौ, म पनि हुत्रँ
त्यो माटाको अस्तित्व जोगाउने जराका कविता लेख
जराका कथा लेख
तिमीले छहरा र नदीका कविता लेख्यौ
अब कुलाका कथा लेख
ती कुला जसले तिमीले र मैले खाने अत्र फलाउँछन्
जसबिना तिमी र म बाँच्न सक्तैनौँ
ती कुलाका कुरा लेख
आऊ गीत गाऊँ युद्धको
हत्या र हिंसाको कहिल्यै नरोकिने शृङ्खलाको
समय बदलिएको छ
नयाँ सहस्राब्दीमा
खेलको नियम होइन
खेल नै बदलिएको छ
अघिजस्तो
भोगटे होइन
बम लात्तेभकुण्डो भएको छ
सुन्तला होइन
ग्रेनेड खाने कुरा भएको छ
लट्ठी होइन
राइफल डण्डी भएको छ
र कारतुस बियो भएको छ
खेल मार्ने र मर्ने भएको छ
नयाँ खेल भन्छ
ठोक् ठोक् ठोक्
हान् मार् काट् सिध्या
