कस्तो कालो घडी घडीले केस्रा केस्रा पारेको
यो रात रात होइन प्रिया, तिम्रो केश फुकेको
कालीको भित्री तरङ्गजस्तै मुलायम गम्म परेको ।
समस्त संसारसित तिम्रो कपालमा म डुबेको छु
ताराहरू तिम्रो रौं टल्केको, चन्द्रमा भाल टल्केको
तारापथ तिम्रो सिउँदो
व्योमकेशमा विलय भएको ।
पहिले यो तम खाली नींद थियो
तिमीले त्यसमा स्वप्नहरूको ज्योति भन्यौ
भविष्यको ऐना हेरी
बितेका दिनका दांती भएको काङ्गियोले
लामो रात कपाल कोरी पश्चिमतिर पल्टायो ।
पूर्वमा लाली चढेका बादलका आकारहरू
तिम्रा हृदय का मौन मुस्क्यान खेल्दै नाचिरहेका हुन् ।
तिमी मरेकी छैनौ।
अनि सूर्य तिमीले हाँसेको दन्तपुञ्ज झुल्केको हो
हिमालय तिम्र श्वेत अङ्ग हो-घुमाउरो भै पल्टिरहेको-
कविताहरु - पृष्ठ २
लेखकहरू
शण्ड – कुमार, पहिले जान, पढ विज्ञान बेसरी, त्यसै विषयमा बोल जानेर अनि, च्याट्ट यो सबके बीचमा ।
प्रल्हाद– (एकै छिनपछि ) एक एक हो, ज्ञान यो मिल्यो,
जीवनीभर के जप्तै जाने, त्यो-दुइ होइन –
तीन होइन - ? यो मैले जाने संसारमा हरि
एक हुन्, सत्य हो एक, उसकी ज्ञान एक हो,
अगाडि एकको शून्य अज्ञान र असत्य हो,
पछाडि एकको शून्य जति जोडयो अनन्त छ त्यो
असंख्य सत्य हो सोही हो विज्ञान-अनन्त छ
बढ्छ त्यो जति जोडिन्छ, जानी जानी नसक्नु छ,
एउटा विन्दु जान्नाले तृष्णवसागर बढ्दछ
अझ जान्न्, नजानिन्छ, -समुद्र परमाणुको
सूर्यकै आयुको निंति अगाध र अपार छ
विज्ञान कर्म हो, कर्म गर्नुपर्छ गरिन्छ त्यो,
परन्तु बुद्धिमानी हो ज्ञानी निष्काम पाउनु
त्यो कर्ममा छ विज्ञान आफू बाहिर, ज्ञान छ
आफू भिज्ञ, उ टाढा छ खोजीमा हिंड्नु पर्दछ,
तर यो छ कलेजामा आफूभन्दा समेत, या
तीनचतुर्थाश नङ्गा झुत्रे
माग्नेसित आफ्नो भलवस्त्र
साटासाट गरी सडकमा
सधैभरी नसुतीकनै*
केवल स्फटिकको धर्केअंशको
भरमा परेर जाडो गर्मी
कसले ठीक-ठीक जान्न सक्यो ?
सुख फुकाली भूईमा फाली
सबको दुःखको लाश स्वयं
बेसाई
आफ्नो काँधमा हाली
भोकभोकै दौडधुप नगर्नेले
जोख्ने कलको भरले मात्रै
कसले कहिले दुःख तौल्न सक्यो ?
स्वार्थी भाते आात्मा बेचेको
पाउको नङले माता, लेख लौ एउटा कुरा
मेरो ललाटमा : मर्ने बेलामा म मुकुन्दको
मुख हेरेर यो आँखा पाऊँ चिम्लन शान्तिले ।
यसको निम्तिमा माता, देऊ सद्बुद्धिको वर
मुकुन्दलाई । त्यो तिम्रो भक्तलाई, दया गरी
नदेऊ यतिका विद्या बढखर्ची हुने गरी,-
हिंड्ने के धर्म के पाप के चोखो के जुठो भनी
नबनाऊ महात्मा, जो भिन्न देख्तिन भन्दछ
परचक्रीहरूलाई र आफ्नो बाबुलाई नै,
जननी जन्मभलाई रण्डीलाई विदेशका;
नदेऊ यतिका विद्या पैसा र रुपियाँ दुवै
सरोवर गरी छान्नै नसक्नेसम्म नास्तिक
हुने गरेर जो वेदलाई कुल्चन सक्तछ,
आमाको बीच छातीमा जो कीला ठोक्न सक्तछ ।
यत्तिमात्र तिमी देऊ जुन पाएर सुस्तरी
त्यो आफ्नो आमदानीले पाओस् छाउन जिन्दगी;
जुन मन्दिरमा जन्म्यो त्यहीं धूप भएर त्यो
हावा पवित्र पारोस्, वा जानोस् अन्तसमेत त्यो
क्यै जिते झैं, क्यै संझे झैं,
को त्यो पथमा गाइरहेको ?
मानिस जस्तै सुरु सुरु हिंड्दै
सबलताले तीय निखन्दै
को त्यो पथमा गाइरहेको ?
दुइटा खम्बा बलियो भित्ता,
भित्ता मास्तिर एउटा छाना
राखी, यो हो आलय भन्दै
पुस्तकहरुले तानिरहे झैं
को त्यो पथमा गाइरहेको ?
झुट नचिन्ने, सत्य अँगाल्ने,
चढ्दै मास्तिर म गिरें भन्ने,
वातावरण नै भूषित पार्ने,
वरपर हेरी अड्न नसक्ने
को त्यो पथमा गाइरहेको ?
साट्न पाइए कस्तो हुन्थ्यो सपनासित बिपना,
विपनासित सपना !
बजार लाग्दथ्यो पृथ्वीको एक कुनाबाट अर्कोसम्मन्
सुखी बन्दथे धनका भरियादेखिन् हर नङ्गासम्मन्
मत्त अजीर्ण रोगीदेखिन् भोका जीर्ण रोगीसम्मन्
विद्वान् असन्तोषीदेखिन् मूर्ख सन्तोषीसम्मन् ।
भर्न पाइए कस्तो हुन्थ्यो बिपनाका विष फालेर
त्यो घडा सपनामा लाग्ने अमृतधारा थापेर ।
साट्न पाइए कस्तो हुन्थ्यो सपनासित बिपना,
बिपनासित सपना !
बिपनाका यी अबोला मतिमा सपनाको बोल्ने शक्ति
आवेश हुन्थे, कल्पनाको नाम रहन्थ्यो सद्भक्ति
बिपनाका साहसले मेट्थे सपनाका धक कातरपन
निराशावादी विपनाका सब आशावादी बन्थे झन् ।
सपनाका अमरत्वकलासित मरण साटी विपनाका
भेट्न पाइए कस्तो हुन्थ्यो मानिस स्मतिका पानाका !
पानी सिमसिम बर्सिएर सकियो आषाढको रातमा
निस्के झिम्झिम ज्योतिमा जुनकिरी ओस्याइला फाँटमा
फारी बादल शैलको शिखरमा तारा उदाइन् अब
आई विष्णुमती–पवित्र तटमा मेरी निदाइन् अब
कस्तो शान्ति छ – रातको त पहरा रातै घुसेको सरि
रोकि श्वास मसानमा छ शिवको छाया बसेको सरि
गङ्गा खालि सुसाउँछिन् बगरमा नाना बिलौना गरी
टाढा रोइरहेछ एक बटुवा साथी छुटेको सरि
मान्छे हो, अहिल्यै अमङ्गल अहो ! भन्छौ मलाई किन
यै कालो निशिमा छिपाइ मुख यो देओ मलाई रुन
हे नारायण के भयो ! जुन कुरा भन्थेँ नहोस्, त्यै भयो
छैनौ हे सँगिनी ! तिमी कि अहिले संसार नै छैन यो !
बेहानीपख जो उठेर बटुवा चल्छन्, तिमी चल्दिनौ
यत्रो खल्बलपूर्ण भूमितलमा खाली तिमी बोल्दिनौ
धारामा जल जो भरेर युवती हाँस्छन् तिमी हाँस्तिनौ
तिम्रै मात्र भयो र के ? सब जना बाँच्छन् तिमी बाँच्दिनौ
नेपाली जन हूँ, म खालि दुखले फ्याँकेर आएँ यहाँ
छन् आमा शिरमा लिई हिमचुली रोईरहेकी वहाँ
त्यो खोला, वन, खेत, त्यो चहुर, त्यो पाहाड कस्तो भयो
स्वप्ना देख्छ उही, छ वर्षअघिको नेपाल कस्तो भयो
अग्लो उत्तरमा खुली हिमचुली बग्छिन् नदी दक्खिन
डुल्छन् घाम-सियाल नित्य, हरिया छन् खेत, पाखा, वन
मेलापात गरेर दाजु-बहिनी बस्छन् बिसौनामहाँ
मेरो देश रमाइलो र हँसिलो ए आज होला कहाँ
कोल्टो देश छ एक, शान्ति-सुखको पोल्टो फुकेको सरि
छोई उच्च हिमाललाइ भुइँमा स्वगै झुकेको सरि
छन् पाखा-वन पार्वती र शिवको छाया परेका त्यहाँ
छन् मान्छे बलिया परिश्रम गरी, सोझा र राम्रा त्यहाँ
राम्रो लाग्छ मलाइ ता हिमचुली आकाश नीलो छुने
नेपाली अनुहार घाम-जलमा पाकेर रातो हुने
गाएको वन-छाहरीमनि बसी मीठो छ वोली हकि !
गालामा पसिना, पियार दिलमा पाहाडिया जिन्दगी
झुक हे सन्ध्या ! अलसी काला परेला ढालेर
उज्ज्वल शुक्र ताराको फूल केशमा हालेर
रङ्ग र रुप मेटिद्यौ सारा वन र पाखामा
दौड र धूप रोकिद्यौ सारा भोलिको भाकामा
दुःखको भारी विसाइ देऊ सुस्केरा हालेर
झुक हे सन्ध्या ! अलसी काला परेला ढालेर
निकालिदर् नौलाख तारा आकाश-माझमा
लिएर आऊ प्रवासीलाई आजको साँजमा
म तिमीलाई स्वागत गर्छु जुन्किरी बालेर
झुक हे सन्ध्या ! अलसी काला परेला ढालेर
अतल शान्त शीतल तिम्रो छायाको संसार
विहान बेल्का पर्वतमाथि सुनौला जुवार
सगरमाथा महान हेर
त्यहाँ नौलो बिहान हेर
सधैँ सधैँ स्वाधीन बन्ने
नेपालीको अडान हेर
धर्ती जहाँ मुस्कुराउँछिन् उघारेर अधर
जहाँ खुल्छ उत्तरमा हिउँचुलीको लहर
धरतीको सिरान हेर
त्यहाँ मीठो मुस्कान हेर
सधैँ सधैँ स्वाधीन बन्ने नेपालीको अडान हेर
ढालुँ भन्छ आँधीबेरी, छोपुँ भन्छ बादल
किन्तु हिमाल उस्तै अटल, किन्तु उस्तै उज्ज्वल
नटुक्रिने चट्टान हेर
त्यहाँ आत्मसम्मान हेर
सधैँ सधैँ स्वाधीन बन्ने नेपालीको अडान हेर
लोक्को गरुँ हित भनी प्यूँछौँ विषै पनि
काली कोसी भुल्भुलाउँछन् परेलीको मनि
