अगेनामा मात्र चिसो खरानी देखिन्छ
बालेर निभाईएका दाउराका ठुटा , केहि टुक्रा गोल
खाली डिक्ची देखाउनको लागि
बसालिएको हुनुपर्छ
सलाईको बट्टा अगेना छेऊ मै मिल्किएको छ
(त्यो पनि शायद खाली हुनसक्छ )
चामलको डिब्बा एकातिर
दालको डिब्बा अर्कोतिर
बेवारिसे बम झैं फालिएको छ
र , लंगोटी सम्मले पनि नभ्याएका
लालाबालाहरु
उमेर भन्दा पनि धेरै अघि चाउरी परेकी
मनमायाको निस्तेज जस्तै आँखा ,
धन बहादुरको बाटो कुरी बसेको छ ।
धन बहादुर ,
जेठको आगोमा झोसिएर
रिक्शाको पांग्रासंगै दौडिरहेछ
भोकलाई पराजित गर्न
लाजलाई घुम्टो हालिदिन
र उसलाई थाहाछ .
दिनभरिको अथक प्रयासमा
ऊ भोकलाई पूर्णरूपमा परास्त गर्न सक्दैन
उसका लालाबलाहरुको आंग
निश्चित रूपमा ढाक्न सक्दैन
तर पनि ऊ युद्धरत छ
प्रमूख शत्रुलाई पराजित गर्न ।
कविताहरु - पृष्ठ २३
लेखकहरू
बिहान सँधै बाहिर जाने बेला ,
कुशलताको कामना गर्दै
श्रीमतीले कालो टीका लगाइदिन्छे
साँझ म नफर्केसम्म
बाटोमा आँखा ओछ्याइ बस्छे ।
भरोसा छैन अचेल सहरको
कतै फूटपाथमा
कुनै जेब्राक्रासिंगमा
धराप थापिराखेको हुन सक्छ
कहिले कहाँ अल्झेर , जीबन
अल्कत्राको चितामा पसारिरहेको हुन सक्छ ।
जिउँदो लाश बनेछ कोहि,जिन्दगीको आगोमा जल्नका लागि
धोखाका कुम्लो बोक्दैछ कोहि, छल कसैको लुकाउनका लागि
सायद - ! एक विद्वानको मानसिक मृत्यु भएछ आज
रित्तित्दैछ पिउदा-पिउदै कोहि,चरित्र-हत्याका गाथा छुपाउनका लागि ।
तिम्रै अगाडि मुस्कुराइरहेको
फक्रिदो गुलाफ
कस्तो देखियो जवाफ दिन
किन पल्टाउनु परिरहेकोछ
तिम्रा धार्मिक ग्रन्थका पन्नाहरू ?
तिमीले स्वयम चुसीरहेको
पाकेको सुस्वादु सुन्तलाको स्वाद
कस्तो लाग्यो भनेर भन्न
किन सोध्न खोज्दै छौ
तिम्रा पुरोहित सित ?
तिमी स्वयमले भोगेको
पारिलो घामलाइ न्यानो भन्न
किन हिच्किचाहट हुन्छ तिमीलार्इ ?
उज्यालोलार्इ उज्यालो भन्न
किन असहज हुन्छ तिमीलार्इ ?
कालो देखिएको चिजलार्इ
किन डरलाग्छ तिमीलार्इ कालो भन्न ?
संसार नाट्यशाला हो; प्रकाश सूर्य, चन्द्र हुन्
जीवनधारीहरू सारा कर्मचारी समान हुन्
छ जो प्रकृतिको पर्दा त्यसैको आडमा डटी
यहाँ भेष लिई नाना आउँछन् नट औ नटी
अभिनीत यहीँ हुन्-विपत्तिया महीपति
अंक प्रलयको बेला, महाप्रलयमा ‘इति’
सुत्रधार भई, काल काम गर्छ निरन्तर
गुण दोष दुवै हेर्ने आलोचक छ ईश्वर !
साना बालक, बालिका भुवनका हुन् फूलका कोपिला
शिक्षाको मल, प्रेमको जल छिटी गर्छौँ भने संचिता
फुल्नेछन् दिन मध्यमा यिनिहरू बास्ना अनेकौँ दिई
त्यो बेला अनि यो उजाड दुनियाँ बन्नेछ कस्तो भई !
सारा दुषित वायुमण्डलभरी घुम्ला जसै केसर
त्यल्ले शुद्ध पवित्र पार्दछ सबै, बाँकी अरू के छ र?
झिल्का ‘मानवता’ यहीँ मनुजमा सल्केर जाला अनि
स्वार्थी भाव विनाश हुन्छ, तब ता सर्वत्र शान्तिध्वनि !
एउटा मान्छेले उहिले
देशलाई बाँसुरी ठान्थ्यो
खूब बजाइरन्थ्यो ।
ऊ बाँसुरीलाई ऊखु जस्तै चुस्थ्यो
कहिले लट्ठी बनाइ प्रयोग गर्थ्यो
कहिले शान्तिको राग अलाप्थ्यो
कहिले बिकासको धून सुनाउथ्यो
बाँसुरी उस्को लागी प्रजातन्त्र थियो
यो अस्तिको कुरा हो ।
हिजो करोडौं हातहरुले नयाँ बाँसुरी बनाए
यसलाई फरक ढंगले , नयाँ सोचले बजाउन
सुर, ताल र स्वर मिलाउन
करोडौंको सपना साकार बनाउन
बाँसुरीलाई सबैले माया दिए ,विस्वास गरे
यो हिजोको कुरा हो ।
१
भारी हुन्छ जिउ
जब मृत्युले अङ्गाल्न खोज्छ
मनमा कुनै दाग छैन
तर तनको थिग्राइमा लागोस् चादर
धरिदियो सन्तहरुले जसरी
कि त्यस्तो उमेर चादर यो
तर म दुर्वल मानिस
मृत्यु नजिक आइरहेको छ
कहाँसम्म गरुँ सफासुग्घर
वालापनले भिजाइदियो
यौवनले मैल्याइदियो
अब कहिले रङ्गयाउने व्यक्ति आउने हो ?
चादर निस्काम कहाँनिर होस् ?
२
शासकीय सेवामा छु
चार दिनको विश्राम लिएँ
वोधि दिवसमा
शिरमा हिमालय जस्तो बोझ छ
बुद्धिको सहारा बुद्धाश्रम पुगेँ
प्याला पिएँ परमात्माको
मेरी रानी, साँचो बोल, यो लागूजस्तो न्यानोपन
जे म तिम्रो काखमा पाउँछु;
यो सपना जो तिम्रो आँखामा म देख्दछु, यो के ?
तिमीनिर आइपुग्दा यो सन्चो लागेजस्तो
अथवा रगतमा बाढी आएजस्तो
मलाई जे हुन्छ, यो के ?
अनि आफूलाई च्यातचुत पारेर तिम्रो पाउमा
चढाइदिऊँ यसनिम्ति कि तिमी त्यसलाई लिएर जेसुकै गर;
अथवा म यस्तो हुँ कि
तिमीलाई हेर्दाहेर्दै म नहुँ भनेजस्तो
यो पागलपन, यो के ?
मेरी रानी, साँचो बोल, यो के ?
फेरि यिनै कुरा मात्र साँचा हैनन् कि
तिमीलाई देख्नेबित्तिकै म सास लिएजत्तिकै
सपना लिन लाग्दछु;
कि म आफुलाई बिर्सेर तिमीलाई सम्झन्छु
क म तिमीमा डुबेर
आफुनो अस्तित्व मेटाउन चाहन्छु
यी कुरा मात्र साँचा हैनन्,
अर्को कुरा पनि त्यत्तिकै सत्य छ–
म तिमीलाई कहिलेकाहीँ आफ्नो मुठ्ठीको माखोलाई झैँ
एकदम मारी मेटिदिऊँ र ती सब कुरालाई
एकदम, खतम पारिदिऊँजस्तो लाग्दछ—
उकदम, एकैचोटि !
हामी स–साना छँदा
आँगन वा धुले बाटामा
आयाताकार कोठाहरु कोरेर
खरल्याङखुट्टी खेल्ने गथ्र्यौँ
–एम राइट..? –राइट !
–एम राइट..? –राइट !!
म सँधैँ राइट हुने गर्थेँ
तर जिन्दगीको खेलमा
म कहिल्यैं ‘राइट’ हुन सकिनँ
मान्छे हुनुको प्रतिस्पर्धामा
विजय–स्तंभ कहिल्यैं छुन सकिनँ †
एक...दुई....तीन गर्दै
क्रमशः आठ ओटै
कोठाहरुबाट गोटी पास गरिसकेपछि
हामी घर बनाउने गथ्र्यौँ
सबैभन्दा बढी घर मै बनाउने गर्थेँ
अनि सबैभन्दा बढी घर
बनाउन पाएको उत्फुल्लतामा
म हिटलर बन्थेँ–
र/अरुले अलिकति बाटो माग्दा पनि दिन्नथेँ
यहुदीलाई जस्तो औँधी खेँदो गर्थेँ
म नेपोलियन बोनापार्ट बन्थेँ–
