बाहिर,
लामबद्ध सैनिकहरु
निस्पट अंधेरीमा
कालरुपि हतियार नचाउदै
जीन्दगीको अन्त्य खोजिरहेका हुन्थे,
अनि म भित्र,
तिम्रा नागबेली केशुमा अल्झिदै
जीवनको सुरुवात
खोजिरहेको हुन्थे ।
बाहिर,
ति सर्चलाईटका फोकसहरुमा
अबोध पशुहरुका र
कदाचित, बेघर र
बेहोशीहरुका आँखा झिलमिलाउने गर्थे,
ओखरको त्यो हाँगामाथि
कुखुराहरुले कनिका चोर्दा,
ब्रह्मवेला झुकी सोहोर्दा,
दोसाँध हुँदामा दिनको जाति,
मारी एक चरीले गोली,
मीठो, तीखो, भनूँ के ? साथी !
मीठो, तीखो, भनूँ के ? साथी !
धोबिनीले पगली बोली !
डोली डोली जब त्यो बोली !
खुल्न नसक्ने दुनियाँ खोली !
स्वपना, बिपनाको छ किनारा,
भागिसकी छ साथ सुतेकी,
प्यारी, वयसी, लजिली मेरी,
मस्त सँगी पनि, सँभली सारा,
निद्रा नाउँ, निशाकी डोली !
धोबिनीले पगली बोली !
विचित्र हुन्छन् क्षणहरु कोही,
बिपना मुस्की, सपना रोई !
त्यस क्षणमा क्या अमृत घोली !
बोधिसत्वले जाग्यो बोली !
त्यसका सुरमा किरण कराए,
छोटा निशि–निर्वाण डराए,
यस्तो सनातन स्वप्न छिचोली !
स्वर्गद्धारका कवुजा कराए !
प्रलयका सब सेना डराए !
विजयी दिनकर उक्ले चूली !
धोबिनीले पगली बोली !
मलाई गीत गाउन मन लाग्छ,तर प्रेमको होइन
अनि होइन अनुनय बिनयको
म त्यहि गीत गाउछु जसमा छ आत्म कथा गरीब सबैको
भन्ज्याङको उकालि काटेर भरीया दाईले देउरालीको चौतारीमा बसेर
थकाई मार्न गाएको आफ्नै जीवनको गीत
मलाई पनि गाउन मन लाग्छ
त्यहि स्वरमा स्वर पुर्याएर पल्लो पहराको खोचबाट,
घास काट्दै लैबरीको भाकामा हृदयको
कारुणिक उदगार ब्यक्तगर्ने चमेली दिदिको त्यो गीत
भर्खरै भित्रिएकी गरीब चेलीलाई
सम्पतिको निहुमा घरबाट धपाएको
अनि जिउदै आगो लगाएको
भक्कानो फुट्ने बिभत्स दृश्यको गीत
मलाई गाउन मन लाग्छ
अधुरो क्रान्ति पुरा गर्छौँ भन्नेहरुलाई
आज प्रश्न सोध्नै पर्ने भएकोछ
तिम्रो क्रान्ति कहिले पुरा हुन्छ भनेर !
सरकारमा बसेर पनि परिवर्तन पुरा नहुदाँ
काम गर्न सकिएन भन्नेहरुलाई
आज हरेकले सोध्नु पर्ने भएको छ
परिवर्तन पुरा भएपछि काहाँ बसेर काम गर्छौ भनेर !
र सवैलाई सोध्नु पर्ने भएको छ पौराणिक कालदेखि
आज सम्मका कुन क्रान्ति पुरा भएकाछन् भनेर !
गतिशिलताको निरन्तर्तामा परिवर्तन हुने हो भने
क्रान्ति सदा अधुरो नै हुन्छ
केवल आजलाई व्यबस्थापन गर्न सके
जम्बो प्रतीनिधिसभा बनाउने भन्दैछन् रे
आ-आफ्ना मान्छे कसरि अटाउने गन्दैछन् रे !!
मान माथिको भुक्तमान कति खप्नु पर्ने हो
बोझ माथिको माहाबोझ याहाँ कति थप्नु पर्ने हो !!
केन्द्र प्रदेस स्थानिय तिनटा सरकार हुने भए
तिनका भरण-पोषण गर्दा गर्दै जनता सवै रुने भए !!
सुख: शान्ति समृद्धि आउने देखिएन छाँट-काँट
नयाँ नेपालमा त भुइफुट्टाहरुको हुने भयो ठाँट-बाँट !!
जम्बो प्रतीनिधिसभा बनाउने भन्दैछन् रे
आ-आफ्ना मान्छे कसरि अटाउने गन्दैछन् रे !!
जग शुन्य छ यो सबले बुझिदे
जव अन्तिममा सब नष्ट हुने।
जनका मनमा किन शान्ति हुनु
दिन एक सबै छ मसान हुनु।।
सब मानव यी कति दुष्ट भका
जति सभ्यवने उति दुष्ट भका।
जव नाश हुने त शरीर छ यो
तव व्यर्थ अहो! दिल रुन्छ किन।।
म हिजो अति शैशव बालक थे
म त्यही अव हूँ तर बृद्द भए।
म त लाग्दछ यो जग जादु न हो
प्रलय सबको जब मृत्यु त हो।।
कति वर्ष बिते सब भूत भयो
जगमा सबको इतिहास वन्यो।
न त यो सब सत्य न हो सपना
छ असत्य सबै जगको महिमा।।
झुक्दै छ आकाश अनि भासिदैछ धर्ती आज
हराएको मर्यादा संगै गुम्दैछ अब लाज
सामाजिक मन्यता त रुडिबादमा पुरिएछ
आधुनिक भेलबाडिले पुरिदै छ नेपल आज
छोटिएछन् फरिया अनि हराएछन् चोलि आज
दौरासुरुवाल् मसिएछन् उड्यो शीरको टोपि आज
पसिना नि गनाउने रे अत्तरले भिजेपछि
पहरो चड्ने वीरलाइ पाखे भन्दा लाग्ने लाज
म को हूँ?
म नाङ्ग्ला काने गजानन्द नि होईन,
त्यो गजभार बोक्ने बुचाकाने,
मुसानन्द नि होईन ।
म को हूँ?
अतिरिक्त प्रलयनेत्र भएको त्रिनेत्र निहोईन,
ऊनैको कण्ठमा बुढियाको पटुकीसरि बेरिएको
बिषधारि नि होईन ।
पहिले जंगलका बाघहरु
केहि खान नपाई
धुरु धुरु रुन्थे ।
ज्यादै ज्यादती गर्थे
जनताहरुले माया लागेर
पुजा गरेर सत्ता सुम्पिदिए
अहिले तिनै बाघहरु
देशकै महाबाघ बन्दै
सिंगो देशकै जनतालाई
चिथोर्न र कोपर्न लाग्दैछन
के गरुन विचरा ! सोझा जनताहरु
अब
आफै ज्यान जोगाउन
जंगल पस्नु पर्ने भैसकेको छ ।
तर समय मौन छ ।
भो कति गर्नु, गालिको बर्षा
कोर्दै छन् याहाँ, फुटको धर्षा!!
डलरको खेति, बढेको बढ्यै
युरोको मात, चढेको चढ्यै!!
लाग्यो रे अहो, भारुको झट्टि
खोलेनन् यीन्ले, आखाँको पट्टि!!
नेता मानेको, दास रहेछन्
आदेश सिरोपर, गर्ने भएछन्!!
जनताले ठाने, आफ्नै भनि
किनेछ अर्कैले, ए-एक गनि!!
