इच्छा यो छ महेश, अन्तिम जसै यो मृत्युसैया जली
मेरो रक्त सुकाउला म गरुँला अन्योल भै छट्पटी
त्यो बेला मुखमा बुटीहरु परुन् नेपालकै केवल
जे-जेमा हिमशैलको छ मधुरो मीठो चिसो चुम्बन
“यो नेपाल स्वतन्त्र भै फुलिरहोस्, राजाप्रजामा सधैँ
झाँगी फैलिरहोस् बढेर लहरा यै शान्ति ऐर्श्वर्यको”
यो सन्देश म ब्रहृमनाल तकिया पारी पठाउँ वहाँ
साक्षी शङ्कर छन् श्मसानपछिका आशा रहेका जहाँ
एक साधु ठूलो डालो लिएर
कविता बटुल्न वनतिर लाग्यो,
डाँडाकाँडा, खोलानाला, लेकबेँसी सबैतिर दौड्यो,
छाँगोपाँगो, फलफूल, सागपात जताजतै कति खोज्यो,
कतै पाएन,
उसले ठान्यो- कवितासविताको ऋतु त्यो हैन रहेछ;
हताश भई फर्कन लागेको उसलाई एक रसिकले भेट्यो ।
प्रश्न सुनिसकी रसिक बोल्यो- “कहाँ छ जहाँ कविता छैन,
शुष्क आँखाले हेर्यो भने त छैन त त्यै झरना पनि नीरस छ,
त्यो रौँझैँ जोबन झरिरहेको शून्यमात्रको उद्घोष छ,
क्यै पछि पानी सब निख्रन्छ र त्यो पाखो खल्वाट हुन्छ !
तर साधु, अनुरागले आफ्नो छाती लिपिहरे,
ठाँटो जमीकन सम्म भएको रक्त-हृदयको सतहमाथि
दुःखी संसारको चोट एकत्रित पारी
उच्छ्वासले शक्ति प्रहार गर,
आँगन भत्काएर चिहान खन्नू
कसैको विरोध गरेर
उप्काउनू रक्तरन्जित ज्वारभाटा
बलि चढाएर कुनै मन्दिरमा
घाँटी रगेड्नू उसको
फुटाउनू उसको खप्पर
च्यात्नू मस्तिष्क
र गाड्नू उसका आँखाहरू
सुकिला घामहरूका अगाडि
कोदालो बोक्नू र खन्नू खाडल
ताकि चिप्लिएर लडून्
निरही तिनका सप्तनदीजस्ता
कल्कलाउँदा सपना
दन्दन्ती बाल्नू उसका इच्छाहरूलाई
सल्काउनू उसको शब्दको पीडा
आक्रोशित उसका आँसुहरूलाई
बल्न दिनू औपचारिक सङ्कीर्णतामा
शक्तिशाली रहेछन् भने
उसका शब्दहरू
पीरो धूवाँ ओकलेर
तस्बिर उतारिहनेछन्
हिमालको अग्लाइमा,
नाप्नेछन् शब्दका गहिराइहरू ।
युवती विधवाको बाँझो सिउँदो
कमिला हिँडेको खहरेको बगर
कोराले बेरिएको विधवाको शरीर
नभत्केको घरको भग्नावशेष
पुस्तौंदेखिका अपराधीहरू
धर्मका तथाकथित ठेकेदारहरू
तिम्रो अपराधशास्त्रको कुरुप न्यायालयमा
नैतिकताका विभत्स दृष्यहरू
ती निमुखा आमाहरू, जो तिमीलाई जन्म दिन्छन्
ज्युँदै जलायौ ‘सती’का नाममा
फेरि लेख्दै हिँड्यौ– नैतिकताका पोथाहरू
फैलाउँदै गयौ पाखण्डको नग्न जीजिविसाहरू
ती दिदीहरू, जो तिम्रो दीर्घायूका लागि पूजा गर्छन्
वञ्चित गर्यौ पैतृक सम्पत्तिको स्वामित्वबाट
दैलोबाट धकेल्दै भन्यौ– ‘मारे पाप पाले पुण्य’
ती बुहारीहरू, जो भनेजति दाइजो ल्याउन सक्दैनन्
भीरबाट घचेडिदियो र भन्यो– दुर्घटना
ए निर्लज्ज पाखण्डीहरू ।
अझ आराधना गर्छौ देवीको, बोको बली चढाउँछौ
कान टट्याउने प्रशंसा गर्छौ मातृभक्तिको
आजीवन आधा पेट खाने आमाहरूलाई
कहिल्यै सोध्यो मनमा कुन इच्छा थियो ?
उल्टै घिसार्दै लग्यौ बाबुको शवमा
हात काट्ने गरी चुरा फोडिदियौ र विधवा घोषित गर्यौ
स्वघोषित युवा विद्वानहरू ।
दिनभरि
सुकेको बाँसझैँ
आफ्नो खोक्रोपनमाथि
उँघेर,
पछुताएर,
दिनभरि
रोगी मलेवाझैं
आफ्नो छाती आफ्नो चुच्चोले ठुँगेर,
घाउहरु कोट्याएर;
दिनभरि
सल्लाघारीझैँ एकलासमा
अव्यक्त वेदनाले सुँक्क–सुँक्क रोएर;
दिनभरि
पाते च्याउझैं
धरती र आकाशको विशालतादेखि टाढा
एउटा सानो ठाउँमा आफ्नो खुट्टा गाडेर,
एउटा सानो छाताले आफुलाई ढाकेर
साँझमा
जब नेपाल खुम्चिएर काठमाडौं
काठमाडौं डल्लिएर नयाँ सडक
र नयाँ सडक—असङ्ख्य मानिसका पाउमुनि कुल्चिएर,
कुनै फाटेर
कुनै मुसाले काटेर
कुनै छोरा–नाति
सँगी–साथीहरुमा बाँडेर
एक–एक गरी
फौजका सब पुराना जर्सीहरु सिद्धिए ।
तर जतनसाथ बचाई राखेको
फौजी जीवनका दुइटा प्रिय चिन्ह
एउटा पुरानो डिजाइनको ठूलो, गोलो जेबघडी
छातीमा झुण्ड्याएर,
अनि एउटा पुरानो टोप शिरमा लगाएर
बुढेसकालमा लामा र दिक्दारे दिन बिताउने
एउटा पेन्सनवाल बूढो लाहुरेझैं
रानीपोखरीमा बल्छी हालेर
तटमा उभिएर निरन्तर
झोक्रिइरहेछ घण्टाघर ।
नयाँ सरुवा भई आएको हुलाकेझैं
झोलामा सुर्जेको एउटा पुलिन्दा बोकेर
छानामाथि वैशाख हिँडिरहेछ
भारी अल्छी पाइला सारेर
भित्ता–घडीको लङगूर हल्लिरहेछ उसको
पदचापले
ट्वाक्......ट्वाक्........ट्वाक्........ट्वाक्
निस्तेज भई आकाश पल्टेको छ
न्यास्रो अनुहार पारेर
बेमौसमको बर्षात
बेला–कुबेलाको वादलको गड्याङ–गुडुङ
आकाशलाई पखाला लागेको छ
विष्णुमतीको फोहर हैजे पानी पिएर
ट्वाँ......
कानमा इयरफोन लगाउनु पर्ने बहिराहरु
जहाँ संगीत प्रतियोगिताका जज हुन्छन्
र जहाँ आत्मामा पत्थर परेकाहरु
काव्यका निर्णायक मानिन्छन्,
काठका खुट्टाहरु जहाँ रेसमा बिजेता हुन्छन्
र जहाँ प्लाष्टर गरिएका हातहरुमा
सुरक्षाको सङ्गीन थमाइन्छ,
जहाँ बाटो र अट्टालिकाहरुका ढोकाअगाडि
डोकोका डोको,
खर्पनका खर्पन ,
ट्रकका ट्रक आत्माका मण्डी सजाइन्छ,
स्टक एक्सचेन्जका शेयरजस्तै
आत्मा क्रय–बिक्रय गर्न सक्नेहरु
जहाँ नेता हुन्छन्
र जहाँ निधारभरि कर्कटपाताजस्तै
चाउरी परिसकेकाहरु
तन्नेरीहरुका अगुवा हुन्छन्
लामखुट्टे तुफान चलेको वेला
रोल्वालिङतिरका च्छो रोल्पाहरुमा
आइपुगेका छन् उड्ने प्याउराका
अन्तहीन वथानहरु
हत्याको फरमान जारी छ
यसर्थ गंगटाहरुको जुलुश निस्केको छ
जिन्दगीको मृत्यु शडकहरुमा
उ: ! सलहहरुले धावा वोले
खोई कहाँ छन् च्वे ग्वेभेराका टाटु
पाखुरामा अङ्कित गरिहिड्ने
दूव्र्यसनी जन पुस्ताहरु ?
यो जिन्दगी खै के जिन्दगी !
भित्रभित्र खोक्रिएर बाहिर बाहिर बाँचेको
एटमको त्रासले चुसेको
समस्याको भूतले सताएको
यो जिन्दगी खै के जिन्दगी
बन्दुकको नालमा टाउको राखेर जिदाउनु पर्छ यहाँ
खुकुरीको धारमा पाइताला टेकेर जिउनु पर्छ यहाँ
आँखा चिम्लनु पनि जगजगी आँखा उर्घार्न पनि जगजगी
यो जिन्दगी खै के जिन्दगी
