बोल्न मनाही
शख्त मनाही
तिम्रो परिचय ?
खोज्दै आफुलाई
आफै भित्र
अझै चुप पहिले जस्तै
आफनै छाया संगै
सधै साथ साथै
तर अन्धकार निस्पस्त
आफुलाई खोज्दै
कतै अनन्त भित्र
अह बोल्दै नबोली
कविताहरु - पृष्ठ ४४
लेखकहरू
उकाली चढ्दा चौतारी भेटियो, बसियो थाकेर
वरको दाना झर्यो् है शिरमा, गलक्कै पाकेर ।।
थकाई थियो लोलाए आखाँ, झोलाको सिरानी
सपनि देख्छु पुगेछु अन्तै, गाउँ त्यो विरानी ।।
समय हजुर गोधुलि साझँ, खाँचो छ बासको
जिउनु नै पर्ने जाहाँ गएनि, जीवन आशको ।।
आँगनि बिच पुगेर उभियो, सुध्यायो बासन
साँझको पाहुना देवता सरि, पाइयो आशन ।।
घरवेटि आमै जाति रैछिन्, दिइन खानलाई
असल चाल राम्रो बाँणि, मन छैन जानलाई ।।
मायाँले
निरीह आखाँले एकपल्ट सरसर्ती टोलाएरै हेर्यो
र आखाँ चिम्ल्यो ।
सायद सधैँका निम्ति !
मुटु चुडेझैँ भयो ।
हृदय छियाछिया र विक्षिप्त !
चारैतिर निष्पट्टता !
कलिलो घाम
दिनभरको दौडधुपले
राता निस्तेज भएर
पृथ्वीलाई अँध्यारोमा पारी
साँझ आफ्नै ठेगानामा फर्केझैँ
जिन्दगीमा अँध्यारो रात दिएर गयो ऊ ।
कहिल्यै उज्यालो नजन्माउने रात !
निष्पट्ट कालो रात !
आकाश धुम्मिएको छ
मान्छे धुम्मिएको छ
कालो बादलले छोपे झैँ
मन धुम्मिएको छ
न पानी परेको छ
न घामै लागेको छ
मनबाट सुरक्षा भागेको छ
कालो कालो छायामा
घुर्मैलो आकृति
यतैतिर आउँदै छ
टाउको छ जस्तो पनि छ
टाउको छैन जस्तो पनि छ
कुमकुममा पिलिक्क बलेका आँखा झैँ
जूनकिरी चाहिँ पक्कै होइन
आकाश धुम्मिएको बेला
के टल्किरहेछ -
तिम्रो आफ्नै इतिहास छ
मेरो आफ्नै इतिहास छ
इतिहासले इतिहास चिनेको छ
तर मान्छेले मान्छे बुझेको छैन
केवल भाषणबाजीले आकाश उघ्रिने छैन
नाराबाजीले दिन सुध्रने छैन
पानी तप्पतप्प चुहिएला जस्तो
हिउँ छप्पछप्प ओइरिएला जस्तो
के हाम्रो आकाश धुम्मिएको हो -
बडाले जे गर्यो काम हुन्छ त्यो सर्व-संमत ।
छैन शङ्करको नङ्गा, मगन्ते भेष निन्दित ।।
गर्दैन ठूलो व्यक्ति मर्यादा-स्थिति-लङ्घन ।
बसेको छ महासिन्धु सीमाबद्ध बनीकन ।।
दबिन्छ गुणिको दोष गुणका राशिमा परी ।
रश्मिले चन्द्रको दाग दबाएकै छ बेसरी ।।
कसैको लोकमा छैन एकैनास समुन्नति ।
अरूको के कुरा हेर सन्ध्यामा सूर्यको गति ।।
छोटो बढ्यो भने ज्यादा फूर्ति ढाँचा बढाउँछ ।
उर्लंदो खहरे हेर कत्तिको गड्गडाउँछ ।।
ज्यादा सोझो हुनुभन्दा टढिनु छ फला-धिक ।
गर्दैन कुनै सोझो ग्रहको पूजना–दिक ।।
टपर्टुञ्या पनि हुन्छ मूर्खमध्ये प्रतिष्ठित ।
बोलने को अँध्यारोमा महा–त्मा जुन्किरीसित ।।
सानैदेखि छुचो हुन्छ दुष्ट मानिसको मति ।
घोचने जङ्गली काँढा पहिले नै तिखा कति ।।
अन्याय र अत्याचारको
कालो कालको अन्तयको
निमित्त जब अनगनत
मशालहरु बल्दछन जुनकिरीसरि
अनि रक्तदिपहरु भर्भराउन थाल्छन
नया बिजयदिवश भित्रिने खुशीमा,
आमाहरु बिर सपुतहरुको माथामा
बिजयटिका लगाउदै गदगद भैरहेका हुन्छन,
अनि बहिनी र चेलीबेटीहरु
खुकुरी र तरबालका धार र वारका गीतहरुमा
नाचिरहेका हुन्छन,
तर,तबपनि,
आफ्नो पुच्छर मुनिको संसारको स्वाद लिदै
मस्त संग निदाई रहेका हुन्छन
भुस्या कुकुरहरु..........।
(१)
शान्ति !
तिम्रोलागि मरिहत्ते गर्नेहरु,
असीमित माया गर्नेहरु ,
चाहनामा छटपटाउनेहरु ,
थुप्रै थुप्रै थिए यहाँ l
तर .........
तर तिमि त चटक्कै छोडेर गयौ l
अनन्त यात्रामा निक्लिए झैं ,
अफ्नाहरुलाई पनि धुरु धुरु रुवाएर ,
आफू पनि डाँको छोड्दै गयौ तिमी,
शायद ,कहिल्यै नफर्कने गरेर ?
(२)
तथाकथित महामनाहरुले ,
अति निर्दयता र निर्ममता पूर्वक
ढोका थुनेर कुटे तिमीलाई l
बारुद ,बन्दुक र हतियारले,
नाङ्गो आक्रमण गरे तिमीलाई l
तिम्रो शरीरभरि नीलडामै नीलडाम भयो l
तर तिम्रो क्रन्दन कसैले सुनेन l
तिम्रो प्रलापलाई कसैले बुझेन l
कङ्कला शब्दले चिच्याइरह्यौ तिमी l
तिम्रो आवाजलाई कुल्चेर दबाइदिए l
त्यसैले त बस्नै नसकेर गयौ तिमी,
शायद, कहिल्यै नफर्कने गरेर ?
(३)
नराधमहरुले निर्वस्त्र नाङ्गो पारे l
चिथोरे,कोपरे र रगतपच्छे बनाए l
पटक पटक तिम्रो अस्मिता लुटिरहे,
निसहाय भएर रोइ रह्यौ ,रोइ रह्यौ l
तिम्रोलागि,कोहि बोलेनन् l
यसको बिरुद्धमा कोहि चिच्यायेनन l
सबै मुक दर्शक मात्र भएर उभिइरहे l
असहनीय पीडाले तिमी छटपटाइ रह्यौ l
तिमीलाई कसैले सहानुभूति देखाएनन् l
खपिनसक्नु भएर त गयौ तिमी ,
शायद, कहिल्यै नफर्कने गरेर ?
सुन्दैछु आजकल विनायो
यो उजाड मरुभूमिमा बज्न थालेछ
त्यसैले म मात्रै होइन
यता उता न्याउली रुन थालेछ
उजाड बालुवाका डाँडा काँडा
न्याउलीका आँशुहरुले भिजिसकेछन
थाहा छैन कुनै दिन निरासाको हुरीले
समथर तराइमा परिणत हुन्छ कि ?
आँशु त न्याउलीको नै हो
तर त्यसमा शीत पनि बर्सिदिन्छ
जसको पिडा न न्याउलीले थाम्न सक्छ
न ति उजाड डाँडा काँडाले
दिनको प्रचण्ड घामले यो तातिन्छ
रातको जुन हेर्न यो आतिन्छ
हावा सरि उडि हिन्ने, चञ्चल यो मन
भाखा गाउदै डुलि हिड्थ्यो, चौतारी र रानिबन ॥
शहरमा आए पछि, बे-सुरा पो भाको छ
जाला- झेल र कपट तिर, सबै सुर गाको छ ॥
कंक्रिटको जंगलले, स्वच्छता नकार्यो
जाहाँ जस्तो जे भेटिन्छ, सवै-सवै नै डकार्यो ॥
हामि हाम्रो भन्ने त, उतै नै छुटे छ
मानवताको जो नाता थियो, सवै नै टुटे छ ॥
आधुनिक्ता हावि भयो, अहंकार बढ्यो
रङ्ग-रेलिया दिनचर्या, मस्तिको मात चढ्यो ॥
रोग-सोक बोकिया छ, युरियाको खान्कि
झ्याल्टुङ् पेट सुके खुट्टा, बिग्रिसक्यो बान्कि ॥
काहाँबाट आइयो अनि, को भन्ने कुरा
शहरको यो बसाईले आज, बिर्साई दियो पुरा ॥
कहिले काहिँ सम्झदा, सितल त्यो हावा
हिजोसम्म कत्रो शान थियो
जहाँ त्यहीँ कत्रो मान थियो
केही गर्छ कि भन्ने जनतामा भान थियो
आज आएर यत्रो अपमान भयो ।
सत्ता र भत्ताको रस थियो
ठूलाठूला महलमा उठबस थियो
हाच्छिउँ आउँदा खोलापारि उफ्रने नस थियो
अन्तमा ढाडिएका पेटको ठसठस भयो ।
धुलामा खेल्दा खेल्दै आकाशमा उठाइएँ
थाङ्नासित खेल्दा खेल्दै मखमली तासमा रमाएँ
कहाँको म हेर्दा हेर्दै कहाँको भएँ
तर पनि आज पुनर्मुसिको भएँ ।
