बिउँझी रोदनमा कलिलो
मधुरो उषाको मोहनीमा।
बैंस-वसन्त विहार सपना
कुसुमाकरको ध्वनिमा।।
प्रेम चकोर, जुनेली जादू,
शराब नशामा, चमक नजरमा।
सुन्दरमा सब, विशाल विलासी
सुखमा, कोमल स्पन्दनमा।।
नव नव झल्का, देश बिराना
अभिलाषाका उच्च उडान।
अौपन्यासिक रङ्ग र लहरी
हलुका मुटुको हलुका गान।।
कर्म-क्षेत्रको जोश नवीन
वस्तुहरूको जोख र तौल।
पयर दुवैका भरमा निर्भर
चौडा जगत स्वतन्त्र मोल।।
कविताहरु - पृष्ठ ६
लेखकहरू
सुन्दर युवक सुतेका रुखमनि
थकित शिलाको तकियामा ।
यौटा घाँसी धार लगाई
बसीरहेको हँसियामा ।।
वनको मीठो गान घुसेको
यौटाको मृदु सपनामा ।
यौटाको दिल स्वर्ग उडेको
निर्मल जीवन बिपनामा ।।
बिउँझी सोध्छन् युवक उज्याला,
'के गर्छौ तिमी हे घाँसी ?'
बोल्दछ घाँसी, 'सामल केही
बटुलिरहेछु', मृदु हाँसी ।।
'कस्तो सामल ?' 'बाटो लाग्नु छ
एक अकेला दुनियाँमा ।
कोही छैनन् दिलमा झल्क्यो
हात खियाई हँसियामा ।।
बेची सँगाल्दछु दुई तिन पैसा
धारा पाटी राख्न छ मन ।
यहाँ नरोपे कसरी फल्दछ
क.
सूर्यकी दुहिता! चन्द्रकी भगिनी!
ए युवती! गर स्नान!
ख.
अनार पालुवा लाल रहन्न
थाक्दछ बुलबुल गान!
समयले सुन्दर स्वपना सहन्न!
टुट्दछ रेशम तान!
ग.
यस पोकाम बिच्छी पस्छन्,
साँप हिलामा बस्छन्।
मैला बेहोशीका क्षणमा
क्रूर जहरले डस्छन्
धोई राख्नुपर्दछ यस्तो
रातो रेशम थान!
घ.
गरीब भन्छौ? सुखको म झैं धनी
मिल्दैन संसारभरी कतै पनि।
विलासको लालस-दास छैनँ म
मीठो छ मेरो रसिलो परिश्रम।
प्रयासको पत्थरमा नदीसरि
बहन्छु हाँसी म तरङ्गले भरी।
म पोखरी झैं उहि ठाउँ जम्दिनँ
छ शुद्ध यो जीवनको सबै कण।
निधार मेरो पसिना-जडाउ छ
मोती तिनैको अनमोल भाउ छ।
छ शान्तिको सुन्दर दीप वासमा
पीयूषको स्वाद छ गाँसगाँसमा।
छ भोक मीठो, रसिलो प्यास
छ अन्तमा व्यञ्जनको सुवास।
छ थोर आवश्यकता पुगेपछि
म बस्छु संसार नयाँ नयाँ रची।
जिन्दगीको मौसम रहँदै खन खन दिलको खेत
बाँझो नहोस् पानी पर्दै चेतन जल शुद्ध सफेद
अनन्त ठूलो सागरबाट घुमी घुमी मौसम आयो
खूब फुल्दछ दिलको माटो वर्षाले गान सुनायो
इन्द्रिय गोरू शरीर हलोमा बाँधी बाँधी खन खन खेत
बिउ छन् जगमा कर्म हजारौं रोप फुलाऊ लह लह खेत
जिन्दगीको मौसम रहँदै खन खन रोप फुलाऊ
पर्खन्न कसैलाई काल निठुरी हाय यसै ननिदाऊ
रोप रोप सब बिउहरू अहिले; अन्न फलोस् पछिलाई
नरुनु पछाडि आउँछन् जहिले हिउँद कडा तिमीलाई
पर पर कुइरी नील किनारा,
स्वर्ग झरीकन जिमीमा छुन्छ,
लामो सडकमा अडी यसबार,
दूर चिहाई दृगले गुन्छ ।
बहुविध पत्थर कङ्कड, काँढा,
बाढी, खाडी, उकाली हुन्छ,
ओर्ली किरण र उक्ली डाँडा,
दूर शिखरमा स्वर्ग नुहुन्छ ।
दिनदिन हेरन नील–काढाँमा,
माकुरीको जाल रहन्छ,
दिनको उज्यालो पर पाटामा,
बाटामा तर कुइरो बहन्छ ।
मानिस आफैं आफ्नो डरमा,
आँखा चिम्ली कैद रहन्छ,
आफैं मगन्ता आफ्नो घरमा,
रातले रोइरहिथिन् लाखन
जलदाना,
मैले कनिका जस्ता मानी टिपी निलेँ ती
नाना !
पुछेँ गगनको —छाती
बालेँ दीप प्रभाती!
तारानलको अन्तर ज्वलनले
म भएँ रातो—
अग्नि शिखा झैँ—एक कुर्लनले
लिएँ तिमिर सातो—
पूर्व क्षितिजतिर फर्की लाएँ
बोलेँ तातो—
अन्धकारको गो टाटो—
बाक्लो कुइरो फाटयो !
छिर्का परेका ललित र लाल
हे ! कमाल !
सानो छ खेत, सानो छ बारी,सानै छ जहान
नगरी काम, पुग्दैन खान,साँझ र बिहान।।
बिहानपख झुल्किन्छ घामदेउराली पाखामा
असारे गीत घन्किछ अनिसुरिलो भाकामा।।
काँधको शोभा हलो र जुवाहातमा कोदाली
जीवन धान्न गर्नु नै पर्नेउकाली ओराली।।
छुपु र छुपु हिलोमा धानरोपेर छोडौला
बनाई कुलो लगाई पानी आएरगोडौला।।
भनेर सानी पटुकी रातोबाँधेर झरेकी
धमिलो खोला बाढीले होलाकसरी तरेकी।।
गालामा साना पसिना दानामोतीझै खुलेकी
घाम र पानी भोक र तिर्खाकसरी भुलेकी।।
सुसेली हाली बयली खेल्छबतास रातमा
जूनले पोख्छ शीतका थोपाधानका पातमा।।
सुनौला बाला झुलेर होलाभुइँलाई छोएको
फलेको हाँगो कहिले छ र न निउरी रहेको?
हिमाल हाँस्छ मिलाई सेतादाँतका लहर
किसान बनी जहान पाल्ने योमेरो रहर।।
क.
स्याबास क्या ढकमक फुली !
दिव्य अपवाद !
संगमरमरमा ढली छौ
धन्यवाद !
ख.
वीरताको चरमचुली
यो जनानी !
कुन कविले गायो फुली
यो कहानी
ए कुजात रानी !
ग.
गन्ध, मलले व्योम छुन्न,
नर कुहुन्न
देखियो यो लौ तिमीमा !
मानवकिरणले मार्ग पायो
क.
दिनकरको बीउ झन्डै उम्यो
मिरिमिरि–माटो फारी, दृश्य
बदली निशिभर गाइरहिथिन्
प्रकृति, तिनले रोपिन्अवश्य !
ख.
हेर ! साईटु आउँछ कलिलो,
लाल पत्ती ली दुई बादल !
मानो लुँडेका बीज पलाउँदा
हात ठटाउँदा खुशी बालकदल,
जस्तो मेरो, पन्छी, पशुको,
उफ्यो दिल दिल !
ग.
फुल्दछ, फुल्दछ ढकमक बन्दै
रातो–पहेंलो
यसका सुगन्ध मशीहा चोर्छन्
