लुकी छिपी चोखो माया मै हुँ ला'को मान्छे हजुर ।
मुटू भरी मनै भरी माया भा'को मान्छे हजुर ।।
पहाडे म ठिटो परे तिमी पर्यौ तराईको ।
भेट्न भनी लेक बेँसी संधै धा'को मान्छे हजुर ।।
युगौ युग सँगै बाँच्ने बाँचा सारा बिर्सिएर ।
निष्ठूरीको जाल्मा परी धोका पा'को मान्छे हजुर ।।
टाल्सटायले एउटा कहानी लेखेको थियो । पछि उनले त्यसलाई आत्मस्मरण पनि हो भनेर भने । किनकी टाल्सटाय आफै शाही परिवारका थिए ।
उनले लेखेका थिए । मेरी आमा म सम्झन्थेँ एकदम भावनाशील थिई । पछि मैले पत्ता लगाएँ उनमा भावना भन्ने कुनै चिजै थिएन । थिएटरमा उनको ४-४ रुमाल आँसुले भिज्दथ्यो । जब नाटक शुरु हुन्थ्यो , जब दुःख-ट्राजेडी हुन्थ्यो यत्ति धुवाँधारसँग रुन्थी कि नोकर रुमाल लिएर पर्खिरहनुपथ्र्यो । शाही परिवारकी थिई । तत्काल रुमाल फेर्नुपथ्र्यो ४-४ , ६-६ , ८-८ रुमाल एक नाटक एक थिएटरमा । टाल्सटायले भन्थे कि कत्ति भावनाशील छिन् मेरी आमा ।
उनले लेखेका छन् जब म ठूलो भएँ मैले थाहा पाएँ उनको बग्गी ६ घोडाको साथमा रोकिरहन्थ्यो । कोचवानले पनि वग्गीमै कुरीराख्नुपर्ने हुन्थ्यो थिएटरमा आएर मनोरञ्जन गर्छ कि भनेर । बाहिर हिउँ परिरहेको हुन्थ्यो तर कोचवानले बग्गी छोड्न पाउँदैनथ्यो । त्यस्तो अत्यन्तै जाडोमा नाटक सकिने समयसम्ममा कठ्याङ्ग्रिएर १-२ कोचवान मरिसकेको हुन्थ्यो । त्यो कोचवान त्यहीँ फ्याँकेर अर्को कोचवान मगाउँथ्यो र बग्गीबाट र्फकन्थ्यो ।
तिमी बिना मर्छ भनि दिनु निर्झरालाई !
हो छट्पटि गर्छ भनि दिनु निर्झरालाई !
हरक्षण हरपल यादै यादमा टोलाउदै
मेरो मुटु चर्छ भनि दिनु निर्झरालाई !
बाडुल्की लाग्नै छोड्यो सम्झिन छोड्यौ सायद
आँखा आँशु भर्छ भनि दिनु निर्झरालाई !
समयले अलग-अलग बनायो 'प्रियसी'
सँगै जिउनु पर्छ भनि दिनु निर्झरालाई !!
उकाली-ओरालीहरुमा, भन्ज्याङ अनि चौतारीहरुमा
सुन्दर ती दहहरुमा, हिमालका विशाल छातीहरुमा
जहाँ-जहाँ जान्छौ तिमी म पाइला बनी पछ्याइरहन्छु
ती छहरा खोला-खहरेहरुमा सम्झना बनी बगिरहन्छु
तराईइका हरिया फाँटमा, पहाडका तरेलीहरुमा
हिमालका सुन्दर अनि विकट ती बस्ती-बस्तीहरुमा
जहाँ-जहाँ जान्छौ तिमी म बाटो बनी साथै आइरहन्छु
ती सुस्केरा थकाइ सुसेलीहरुमा गीत बनी गुन्जिरहन्छु
मुटु कमाउने जाडोहरुमा, कपाल दुख्ने गर्मीहरुमा
मन हर्ने सुन्दर दृश्य शान्त शीतल वातावरणमा
जहाँ-जहाँ जान्छौ तिमी म आकाश बनी देखिरहन्छु
ती लेक, बेँसी अनि पाखाहरुमा पवन बनी भेटिरहन्छु
बैंसालु त्यो उमेर ढल्केपछि थाहा पाउछौ
दैलोमा पापी-काल पल्केपछी थाहा पाउछौ
दुनिया रुवाई अट्टहास हाँसो-हाँस्छौ तिमि
परेलीमा सागर छल्केपछी थाहा पाउछौ
संसारमा सितल छु भन्ने दम्भ गर्छौ तिमि
अँधेरीमा चन्द्रमा टल्केपछी थाहा पाउछौ
मानिसको जिन्दगी यो परालको आगो जस्तै
चिता माथी दन्दनी सल्केपछी थाहा पाउछौ
आज भन्नै पर्ने दिन आएको जुन प्रथा नेपाली यूवा यूवतीमा हाम्रा बाजे बराज्यूको पाला देखी चल्दै आईरहेको छ। जुन कुरा हो अहिलेको आधुनिक जवाना को लभ भनौँ या प्रेम... अहिलेको प्रेम रोमियो जुलेट अनि मुना र मदनको भन्दा फरक भएको छ।पास्चात्य सँस्क्रिति बाट केहि ग्रसित भएको छ नेपाली यूवा पुस्ता... पास्चात्य परम्परा बाट पुरै ग्रसित भएको भए कोही बन्थे होला न्यूटन अनि कोही हुन्थे होला अब्राहम् लिङ्कन अनि जन्मन्थे होला माईकल ज्याकसन जस्ता हस्तीहरु...आँउथे होला रोमियो जुलेटका जस्ता प्रेम काहानी हरु तर नेपाली प्रेम गर्ने तरीका न रोमियो जुलेटको जस्तो भएको छ न त मुनामदन जस्तो हिन्दि फिल्म मा भन्ने गरेको एउटा उखान "धोबीका कुत्ता न घरका न घाटका" जस्तो भएको छ नेपाली प्रेम गर्ने तरीका... न महिला न पुरुष छुट्याउन नस्कने अवस्थालाई जे भनिन्छ त्यस्तै हालत भएको छ नेपाली समाजको..... सवै यूवा पिढीँ यस्ता छन् भनेर म भन्न सक्दिन तर बहुसँख्यक यूवा यूवती यस्तो हालतमा बाँचीरहेका छन्...युज एन्ड थ्रो भई रहेको छ अहिलेका यूवा यूवतीका प्रेम कथाहरु...के यहि नै सहि अर्थ हो त प्रेमको जुन अहिलेका यूवा पिँढीले बुझेका छन????
साक्षी राखी अग्नी ज्वाला साथै बाँच्ने कसम खान्छु
मुटु भित्र जुनी जुनी प्रीती साँच्ने कसम खान्छु !!
परेली यो चुँ'दा ओत लाग्ने काख मिल्छ भने
हात राखी शिरमाथि सधैं हास्ने कसम खान्छु!!
पाले पुन्य मारे पाप तिमी नै हौ मेरो प्राण
खुशी दिए मयुर झै संगै नाच्ने कसम खान्छु !!
विश्वाशको दियो बाल्नु दुनियाँले डाह गर्दा
युगौ जाने अजम्बरी प्रीती गास्ने कसम खान्छु !!
म समय हुँ
समय परिर्वरनशिल हुन्छ
तिमीलाई परिबर्तित गर्न
आएको छु
तिमी भित्र भएका
ति क्रोध
ति लोभ,
ति लालच,
ति मोह,
ति अँहकार ले
तिमीहरु अन्धा भएका छौ
बिनाश बनाएका छौ
त्यो मेरो,त्यो तेरो
भागबण्डा लगाएका छौ
काटा काट मारामार
बिखण्डीत ,बिकराल
डेड अक्कलिहरुले भरिएको यो समाज
गर्नै पर्ने भयो दुइ अक्कलिहरुले मसाज
यो गर्यौ भने हुन्न भन्न सक्ने
के गर्यो भने हुन्छ ? भन्न नसक्ने
तर्क वितर्क घाँस चर्न गए,
कुतर्कको गर्दाछन् हुंकार
भाषण गर्ने मञ्च पाए
गर्छन् पुङ्नपुच्छरका फुङ्कार
आफुले बोलेको आफै बझ्दैनन्
अरुले के बुझ्लान्
घर मिलाउन सक्दैनन्
देश मिलाउने जिम्मा पाका छन्
त्यहि भएर हुने नहुने जे भेटेनि खाका छन्
अव डेड अक्कलिहरुको ठेगान लगाएर अक्कल
अरबको बालुवामा डढ्दैछन् रे
मेरा प्रिय दाजुभाई
गाउँका भोका पेटहरु
अनि नाङ्गा आङहरुको तस्वीर
आँखामा झलझली नचाएर।
उनीहरुले मलिलो पसिनाको खोलो
मरुभूमितिरै बगाईरहँदा
धाँजाधाँजा भएर बाँझिरहेका छन्
गाउँका खेतहरु
अनि रुखिरहेका छन्
बारीका ति पाटाहरु।
