संघर्षको बाटो छेक्दै थियो ।
तुलोमा ईज्जत जोख्दै थियो ।
सम्झाउँदै थिएं यसो नगर
मानेन पैसामा बिक्दै थियो ।
बनावटी रोज्दै वास्तविक छोडि
अनेक सपना देख्दै थियो ।
समयमा जीवन बुझेन आफु
दुनियाको दोष भन्दै थियो ।
नेपाली लेखहरु - पृष्ठ १६४
विधाहरू
माया गर चुम्मा खाउ, अङगालोमा बेर मलाई
आखा हरु जुधाएर धित नमरुन्जेल हेर मलाई !!
सधैं भरी जिन्दगी मा यसरीनै माया गर्नु
दुश्मन आउने बाटो छेकी चारैतिर घेर मलाई !!
सधैं भरी बस्न पाइन्न छुटिनु त पर्छ अहिले
अन्तिम चोटि अङगालोमा बाध एक फेर मलाई !!
कात्रो ओडी चिता माथि लम्पसार भएर म सुत्दा
तिम्रा हात ले दागबत्ती दिनु तेती खेर मलाई !!!
विकृति विसंगति ढलाएर आऊ नवयुग
विकार द्वैषभाव गलाएर आऊ नवयुग !
उस्तै छ रुढीवाद महारोग जस्तै गाउभरि
दियालो चेतनाको जलाएर आऊ नवयुग !
बढ्दो छ गरिबी यो उत्पादन शुन्य खेतबारी
घुर्यानमा कन्दमुल फलाएर आऊ नवयुग !
हरायो मानवता आधुनिक भव्य शहरमा
माधुर्य बन्धुभाव पलाएर आऊ नवयुग !
गतिछाडाहरुको छाडापन अन्त्य होस
मतिछाडाहरुको मति पनि सुध्रियोस
विकृति र विसंगतिको जो जालो छ
वर्ष सत्तरिमा त्यो सबै नै उध्रियोस॥
मातृभूमि माथिको अनादर नास होस
अनादर गर्नेको चपरि मुनि बास होस
इमानको खेति याहाँ फुलोस फलोस
वर्ष सत्तरि सोझाका लागि खास होस॥
सद्भाव र भाइचारा याहाँ फैलियोस
विभाजनकारिको अनुहार मैलियोस
स्वार्थि तत्वहरुको समुल स्वार्थिपन
वर्ष सत्तरिमा याहाँ सबै वइलियोस॥
नयाँ बर्षको सुरुवात संगै नयाँ शैक्षिक शत्रको पनि सुरुवात भएको छ । शहर होस या गाँऊ, निजि होस या सरकारी विद्यालय नै किन नहोस । सबै विद्यालयहरु यतिबेला धमाधम विद्यार्थी भर्ना अभियान जुटेका छन । अभिभावकहरु पनि आफ्ना बालबालिकाहरुलाई कस्तो शिक्षा दिने र कहाँ पढाउने भनेर विद्यालय छनौट गर्न ब्यस्त छन । यो समय भनेको आफ्ना साना साना नानिबाबुहरुलाई विद्यालयको कक्षाकोठासम्म पाईला टेकाउने सुनौलो अवसर पनि हो । अहिलेको समय कहिल्य विद्यालय नदेखेका साना नानिबाबुहरुलाई शिशु कक्षमा भर्ना गरी बालबालिकाहरुमा शैक्षिक वातावरण तयार गर्ने मौसम हो ।
विज्ञान र प्रविधिको आमुल परिवर्तन संगै शिक्षा क्षेत्रको पनि परिवर्तन हुन उतिकै जरुरत छ । विद्यालयहरुले समयसापेक्ष रुपमा शिक्षण विधि र शिक्षण सिकाई क्रियाकलापहरु संचालन गरी बालबालिकाहरुमा रहेको अन्तरनिहित क्षमताको विकास गराउन सक्नु पर्छ । सिकाईको पहिलो जग नै पाठशाला अर्थात विद्यालय भएकाले विद्यालयबाट बालबालिकाहरुले भविष्यको बाटो तय गर्दछन । त्यसैले बालबालिकाहरुलाई सानैदेखी नै गुणस्तरीय शिक्षा प्रदान गर्नु अभिभावकको दायित्व हो ।
आजकाल गुणसतरीय शिक्षा प्रदान गर्ने बहानामा शिक्षा क्षेत्र दिनानुदिन महंगिदै गएको छ । जनमानसमा पनि महंगो भनेकै गुणस्तर हो भन्ने आम विश्वास रहेको पाईन्छ । महंगो शुल्क तिर्दैमा विद्यार्थीको पढाई पनि राम्रो हुन्छ भन्ने छैन । कतिपय अभिभावकहरुमा धेरै पैसा तिरर आफ्ना छोराछोरीहरुलाई विद्यालय भर्ना गरिदियो भने उनीहरुको पढाई पनि रामे हुन्छ भन्ने सोचाई रहेको पाईन्छ । बुझेर होस वा नबुझेर होस अभिभावकहरुले अभिभावकहरुले आफ्नो छोराछोरीको पढाईकै लागि भनेर खाई नखाई गरेर भए पनि पैसाको खोलो बगाएका छन । धेरै अभिभावकहरले त ऋण गरेरै भए पनि छोराछोरीको शिक्षा दिक्षा नाममा आफ्नो क्षमता भन्दा गरुङ्गो भारी बोक्ने गरेका छन । यसो त कतिपय अभिभावकहरुले छोराछोरी राम्रो शिक्षा दिक्षा दिन सके उनीहरुको भविष्य पनि उज्वल हुन्छ भनेर आफ्नो कमाई र आम्दानीको अधिकाशं रकम छोराछोरीकै शिक्षा दिक्षामा खर्चिएका छन भने कतिपयले अरुको देखासिखी र छर छिमेकलाई देखाउनकै लागि भए पनि धेरै खर्च गरेका छन ।
उनको बारुले कम्मर अन्तै मर्के पछी,
लहरा झै आशा हरु अन्तै लर्के पछी ।।
चोट लाग्दा गाह्रो हुन्छ यहाँ सहन,
जोडीए को मन मुटु फेरी चर्के पछी ।।
निको भई सकेको घाऊ दुख्न थालयो,
पराइ तिरै उनको मन फेरी फर्के पछी ।।
नओईल्याउदै झरेको थुङ्गा जस्तै भए म,
बेहोशी मा एक्लै छोडि फेरी तर्के पछी ।।
माया प्रेम छोडेर पहिचान को कुरा लेख ।
पुर्खा सङ्ग जोडेर पहिचान को कुरा लेख ।।
धेरै लेख्यौ वियोगमा मन जलेको कहानी ।
रुने मन फोडेर पहिचान को कुरा लेख ।।
आखीर केनै पायौ आलाप विलाप गरेर ??
सारा नाता तोडेर पहिचान को कुरा लेख ।।
हाम्रो सामु जिर्ण ईतीहास को उद्दार गरी ।
माली बनी गोडेर पहिचान को कुरा लेख ।।
सयौथुँगा जात जातिको आफ्नै कालान्तरछ।
आफु लाई मोडेर पहिचान को कुरा लेख ।।
यो नया बर्ष
थापादाईको
झुम्के भैसीभई ब्याओस् र
ति आमाबिहिन नानिहरुको
सुकेको दुधे आन्द्रो
त्रृप्तभई ढाडियोस् ।
यो नया बर्ष
जोतेदाईको मीतभै
आओस् र
खाली भण्डार र डाला भरियोस् ।
यो नया बर्ष
भुण्टीको काँपी र कलम भै
आओस् र
अशिक्षाको अध्यारो हराओस् ।
यो नया बर्ष
फिस्टेको साबुन र सफा पानी भै
आओस् र
रोगको महामारी हराओस् ।
यो नया बर्ष
प्रदेशी काईलाको
आफ्नै पाखा-पखेरामा
पसिना बगाउने सोच र अठोट भै आओस् र
परिवारले
छोरो,पिता र पतिको
साथ पाओस् ।
स्वाभिमानी शिर झुकाउने हरु होसियार
शहिदको म्रित आत्मा दुखाउनेहरु होसियार
अन्यायको सन्धि सामन्तबादको बर्चस्व
नक्सा भित्रै सीमा लुकाउने हरु होसियार
भोग बिलाशिता हद भो हैकमबादी शोषण
कोशी र कर्णाली सुकाउने हरु होसियार
सँगिनका धार दोब्रिनेछ,अन्यायको पतन् हुँदैछ
नेपाली एकता रुकाउने हरु होसियार
उर्लिनेछ फेरी जन सागर गर्दै प्रतिबाद
पाल्तु देशद्रोही भुकाउने हरु होसियार
जीवनमा आरोह अबरोहहरु सधैँ आईरहने
तिता मिठा अनुभवहरु सधैँ पाईरहने
कहिले सफलताको सिढि चडिन्छ
कहिले असफलताको खाल्डोमा लडिन्छ
कहिले माया प्रेमले उमंगता ल्याउछ
कहिले विछोड्को पिडाले निश्तब्धता छाउछ
कहिले भाईचारा र सद्भावले आपसमा बान्छ
कहिले घात अन्तरघातको तिरले हान्छ
यहि हो जीवनको अन्तरकथा
याहाँ भन्दा फरक हुदैन सर्वथा
सफलता असफलता अईरहन्छन्
दु:ख सुख: पिडा छाईरहन्छन्
सफलता र सुख:मा नमात्तिनु
दु:ख र असफलतामा नआत्तिनु
मनबाट लोभ-पाप सव भगाए
अन्यको सेवामा आफुलाई लगाए
जीवन बाँच्नुको सार्थकता अवश्य होला
मनमा शान्ति र शमृद्धिले निश्चयै छोला
यी सव कुरा मनमा गुनौँ
