झरीको एक दिन थियो,
रुपौला किनारे विद्धुत सितारे रेशमी
बादलको घुम्टो हाली
पृथ्वी धुरु धुरु रोइ रहेकी थिइन,
जगबन्धु सूर्यले त्यो देखे ।
अनि उनले आफ्ना कोमल करले सुस्त उघारि त्यो घुम्टो
चियाए ।
सँधैकी सुत्केरी पृथ्वीका
गढेका कन्चट बसेको गाला खोक्रा कोखा सारामा
अश्रु सागर महासागर भरी भरी भै उर्लिरहेका,
आँखा-सजल खाल्डाबाट अश्रु नदीहरु बही रहेका,
सुस्ती वायुका हात खुट्टा पनि जलकणले सब भिजी रहेका,
जङ्गली कपाल, चट्टान-मस्तक, झम्के परेला बुटा बुटी,
शरीरभरका तृण-रोमकूप समेत आँसुले निथ्रुक्क भएका,
शैलशिखर निधारमा
अस्ताचलबाट हिंड्ने बेला हिजो बेलुकी पख मात्रै
आफूले लाइदिएको झल्कने सिन्दूर रङ्का
टीका सुद्धा मेट्टीरकेका ।
नेपाली लेखहरु - पृष्ठ ६
विधाहरू
तिमी ता जून-चाँदीले अनि घाम-सुनले कविता लेख्छौ,
म त अँधेरी रातको गुफामा जमेको कालोले लेख्छु ।
तिमी त आफ्नो संगीतको सुर चराको सित मिलाउँछौ,
हृदयतन्तु म त नीरवतासित कसी कसीकन जमाउँछु ।
तिम्रा वचनहरू पुष्पपरागमा चोपिएका हुन्छन् सब,
मेरा त अश्रुचूर्णमा अनि देहभस्ममा लोटाइन्छन् ।
किनभने उद्देश्य रमेका जीवित व्यक्तिहरूलाई
स्वर्गीय कल्पना दिदै नचाउने भाव चढाउने तिम्रो छ ।
मेरो मृत व्यक्तिहरूलाई सम्झाउने उद्देश्य छ यो-
'साथी, यतिका भारीतारी कसी कहाँ जाने सुरले
हिंडेका हौ ? त्यो सब बिसाई किन यहीं सुतिरहनुपयो ?
सपनाको पट्टल उघारिदेऊ, उठ अब कलम समात !'
साहित्यस्रोत, १।६-७, आश्विन-कातिक २००४
मेरी प्रिया, अब मलाई राम्रै निको भयो,
झरेको फूलको थुँगोभन्दा पनि
जीउ अझ शतशः हलुको भो,
अझ किन तिमी त्यस्तरी असार बजार गरी
रोएकी धत्,
मुटुकति घाइते भयो होला ।
देख्दिनौ वायुका सूक्ष्म तरङ्ग
तिम्रो विलापको आघातले टुट्दै चकनाचुर हुँदै छन्,
म त कण–कण देख्न सक्छु,
छियाछियामा घुस्न सक्छु
चुप लाग प्रिया,
मलाई माया गर्ने मान्छे, चुप लाग,
रुवाइलाई बौद्ध शून्यमा बिसाऊ ।
अब मलाई सन्चो भयो,
कुनै शूलले पनि घोच्दैन,
मेरो शत्रुले तीखो त्रिशूल लिएर
घोच्न आयो भने पनि
१
मर्ने बेला मलाई अति अति बलवान् शत्रुले घाउ लागोस्
तिम्रो यो हात मेरो रगत हृदयको प्रीतिले पुछ्न आओस्,
मर्ने शय्या मलाई नरम नरम होस् रक्तले युद्धभूमि,
होस् हाम्रो मुख्य हेतुप्रकरण रणको एक नै जन्मभूमि !
२
मेरो अस्ताउँदाको जिउसंग जिउ यो एक तिम्रो अँटाओस्,
तातो भारी विचारी शिर सुखसित यो काखमा नै विसाओस्
तिम्रो आँखा रसाई अमृत शशि भई छर्किदेओस् ममाथि,
मेरो आँखा धमीलो झिमझिम नगरी खालि हेरोस् नदेखी ।
३
काला हन् सूर्य चीसो सकल भुवनमा कालिमा घाम लागोस
ढुकढुकमा कान थापी शिर करङहरू सुस्तरी किच्न थालोस्,
मेरो छाती भिजाओस्-नय नजल बनी प्रेम-गङ्गा बहाओस्,
तिम्रो गाला उचाली सहज मुटु फुटी जोडले म्वाइँ खानोस् ।
म पनि द्यौता मान्छु जोगी
म पनि द्यौता भन्छु;
तर तिम्रो र मेरो द्यौतामा
आकाश र पृथ्वीको भिन्नता छ ।
तिमी उसलाई आँखा चिम्लँदा
अमूर्त चिन्तनको बादलामा देख्छौ
म उसलाई आँखा उघार्दा
प्रत्येक मानिसको प्रिय दर्शनमा देख्छु
अवश्य मेरा तीन अरब द्यौतामा
अस्पष्ट्ता छ, धमिलोपन छ विकार छ
म त्यही हटाउन कविता लेख्छु
अझ कविता दर्शन देऊ भन्छु
देवत्व नै कवितालङ्कार मान्छु ।
सत्यता भाव, शिवत्व ध्वनी
भीनस को प्रतिमा जस्तै नङ्गो
यथार्थ रससौन्दर्य ।
कस्तो दिन छ आज यो !
भरे अझ कडा प्रश्न, अझ भोलि कडा अझ
पसि, यस्तै भई हाम्रा दिन चिप्लेर आउँछन्,
मुख ढाकी मुकुण्डोले भानु स्वर्भानु बन्दछन् ।
अवश्य एउटा भोलि बित्नेछ बदलीविना
भन्ने आस गयो हुन्छ हर भोलि घनावन ।
नचेती लोकमा हामी भोलिको भर पर्दछौं,
बिसिदिन्छौं हिजोलाई, आजचाहिं सरासर
भोलि भन्छौं; सबै भोलि हिजो बन्दै बिती बिती
जाँदैछन् ; एउटा भोलि डोली प्रलयको लिई
आइहाली त्यहीं हामीलाई भाग्छ कता ! कता !
उही दिन सबै हाम्रो भोलि बन्दछ बेपता ।
भाग्यमानीहरू आज भन्दछन्, भोलि बन्दछन् ।
अभागी जति छन् आज बिग्रन्छन्, भोलि भन्दछन् ।
तथापि मन यो एकोहोरो वञ्चित भोलिको
अनुहार सधै राम्रो भएको स्वप्न देख्तछ;
संसारमा त्यसैले त अङ्क धेरै छ दीनको,
काल पखिरहेका ती कोटि कोटि अधीनको ।
१
सुख !
तँ भागी रहेछस्, म खोजी रहेछु ।
पगाले सुनको लाप्सा, डाडूले भित्र खोतली
खारी रहें; माछापुछे पागोको लप्का हावामा
छट्पटाइरह्यो, अनि रिसायो; कालको कालो अनुहारमा
बाहिर निस्केको सेतो दाह्रा रातो आँखा सुन्तलारङ्गी
जिब्रो भने हने ती ज्वालाले आपसमा धक्का मार्दै
पुरा तातो गराई क्रमसंग सहजै त्यो खरानी बनाए ।
धनी सुख !
केलाएँ कति वर्ष वर्ष लहरै सानो खरानी पनि,
फोडे, भिन्न गरें, हुँदै फुकि फुकी हावा तुल्याए अनि;
दौडे पछि पछि,
सुख !
तँ भागी रहेछस्, म खोजी रहेछु ।
२
गीत ! स्वर कँपाएँ, चढाएँ, गला भित्र रेटें,
नाथ, यो पिंजराबाट कहिले उड्न पाउँला !
मायाको, • डरको, प्रेमी आशाको, फट्फटाइको
पसिनाले भिजेको छु, घाममा कहिले अब
फिंजारेर पखेटा यो प्रोबानो पार्न पाउँला ?
दानाको एक भाँडो छ त्यसभित्र फलाम छ,
अर्को भाँडो छ पानीको त्यहाँ दुर्गन्ध रक्त छ,
लामो उडाइको भोग जागेको अग्निकुण्डमा
उम्लेर कहिलेसम्मन् नमर्नु छ ? महोदय,
धूवाँ फुकीरहेको छ सबैतिर अशान्तिले,
लाख गोमनले लाखौंतिरबाट डसीसके,
के म उम्कन पाउन्नँ ? पवित्र त्यस पाउले
कुल्चेर मसिन्याएका धूलो दल्दै शरीरमा
घाउ पुर्दै, पुरेकोमा छोई ढोग दिदै दिदै
हरेक पाइला गन्दै, हरेक गणनापिछे
जपेर विष्णुको नाम हर्षको लयमा रुदै
म पीछा लाग्न पाउन्न ?
प्रह्लाद, १.३.३२, १९९५
म मरें प्रिय,
अब तिमीलाई घेर्नेछन् मेरा गुनहरू आएर,
ती सबलाई धपाइदेऊ दया बलैले त्यागेर ।
मेरा बैगुन पनि ता होलान् (रहँदा बस्ता कसको हुन्न !)
म मरें भनी ती पनि भाग्नेछन्,
शिरबाट हामफाल्न खोज्नेछन् ।
प्रिय, तिनीहरूलाई
एकदम गाँज !
ज्यादै वरबाट हेर्दा सानो वस्तु ठूलो देखिन्छ-
मेरा बैगुनहरूलाई तिमी
छातीमा टाँस !
कैले कैले तिमीसित मैले साह्रो स्वरले बोले हुँला,
कैले देखाऊँ भनी केवल आँखा पनि त तरें हुँला,
काल यति वर आइसकेको होला भन्ने कति नसम्झी
तिमीलाई मैले कैले कैले घुर्की लाएँ हुँला ।
कस्तो कालो घडी घडीले केस्रा केस्रा पारेको
यो रात रात होइन प्रिया, तिम्रो केश फुकेको
कालीको भित्री तरङ्गजस्तै मुलायम गम्म परेको ।
समस्त संसारसित तिम्रो कपालमा म डुबेको छु
ताराहरू तिम्रो रौं टल्केको, चन्द्रमा भाल टल्केको
तारापथ तिम्रो सिउँदो
व्योमकेशमा विलय भएको ।
पहिले यो तम खाली नींद थियो
तिमीले त्यसमा स्वप्नहरूको ज्योति भन्यौ
भविष्यको ऐना हेरी
बितेका दिनका दांती भएको काङ्गियोले
लामो रात कपाल कोरी पश्चिमतिर पल्टायो ।
पूर्वमा लाली चढेका बादलका आकारहरू
तिम्रा हृदय का मौन मुस्क्यान खेल्दै नाचिरहेका हुन् ।
तिमी मरेकी छैनौ।
अनि सूर्य तिमीले हाँसेको दन्तपुञ्ज झुल्केको हो
हिमालय तिम्र श्वेत अङ्ग हो-घुमाउरो भै पल्टिरहेको-
