धिक्कार छ बाँच्नु भन्दा, मरी गए जाति हुन्थ्यो ।
यो पापी संसार छोड्दा, जे-जे हुन्थ्यो माथि हुन्थ्यो ।।
आँशुको आहालमा, निर्थुक्क भिज्छुँ बरै,
देह आत्मा अलग भए, किन नाना-भाति हुन्थ्यो ।।
एकान्तमा बेसहारा, जिवन् आज जिईरहेछुँ,
मर्दा बरु मेरो पछि, मलामीको ताँती हुन्थ्यो ।।
मुटु हुँदा-हुँदै पनि, ढुङ्गा जस्तै लाग्छ मान्छे,
छोडुँ छिट्टै प्राथना छ, मेरो त्यस्तै छाति हुन्थ्यो ।।
अब मुर्दा शान्ति भाको एक पल चाहिँदैन ।
भिषण् युद्द थालनीको मलजल चाँहिदैन ।।
मात्रै एउटै बाहानाको पर्खाईमा छन सबै ।
सम्झौता उल्टाउने कुनै गल चाहिँदैन ।।
दुर दराज गाँउमा पुग्नु पर्छ स्वाद शान्ति ।
कागजमा लेखिएको मात्रै हल चाहिँदैन
थाहै नपाई उमार्दैछन भित्र भित्रै द्वैष बिरुवा ।
कलह रिस फैलाउने कडा मल चाहिँदैन ।।
धात लाउनँ अविर चन्दन किन्ने बेला नरोए है ।
त्यो दैवले हाम्रो खुशी छिन्ने बेला नरोए है ।
प्रवाशमा छुँ कति बेला के हुन्छ थाहा हुन्न,
मृत शरीर बाँस माथि लिने बेला नरोए है ।
चक्नाचुर चुरा होलान तिम्रो शिउदो पुछीएला,
मलामीको लहर पछी हिंड्ने बेला नरोए है ।
श्रदान्जलि गर्न पुग्नु सानु बाबु काख्मा च्यापि,
आफन्तले मेरो चिहान चिन्ने बेला नरोए है ।
मेरो माया साँच्यौ र पो, लेकै देखि झरेको म ।
मेरै निम्ति बाँच्यौ र पो, बर्खे भेल तरेको म ।
रुप रंग जात हुन्न, मायालुको संसार मा,
तिमी आफैं ताक्यौ र पो, चोखो माया गरेको म ।
तिम्रो जस्तै मेरो मन, सधैं सँगै बाँचु भन्दा,
ओंठ टोकी हास्यौ र पो, तिमी तिरै सरेको म ।
के छ सानु मरी लानु, जवानी हो वैली जाला,
हतारिदैं गांस्यौ र पो, तिम्रै भर परेको म ।
यहाँ हामीलाई
आफ्नो अशक्तता नै प्रिय छ,
त्यसलाई छोप्ने अहङ्कार नै प्रिय छ !
त्यो उदाङ्ग पार्न खोज्ने तिमी को ?
यहाँ हामीलाई यो अलमल नै प्रिय छ,
यो धरमर नै प्रिय छ;
तर, हामी त्सोलाई त्यसो भन्न चाहँदैनौं;
त्यो भन्ने तिमी को ?
यहाँ श्रृङ्खला ल्याउन खोज्ने तिमी को ?
हामीलाई हाम्रो हार नै प्रिय छ,
दुर्गति नै प्रिय छ,
यो पसारो नै प्रिय छ,
उठाउन खोज्ने तिमी को ?
रोएर नै यो जीन्दगी जाने भो त सानु ।
गैरी खेत साहुँले नै लाने भो त सानु ।।
तिम्रै साथ नहुँदा पो सम्झी एकान्तमा,
मेरो मुटू कुटू कुटू खाने भो त सानु ।।
जूनी भरी मरि मेटे खुसी नमिल्ने भो,
सुख जती धनीको नै ठाने भो त सानु ।।
उदेश्य खै के लिनु र उडी चन्द्र छुने,
इच्छाहरु अब देखी बाने भो त सानु ।।
ईमान्दारी कहाँ छन र? यहा मैले देख्न पाईन ।
आमाहरु को आशु खस्दा यहाँ मैले छेक्न पाईन ।।
अधिकार र गासको लागी छातीभरी गोली थाप्दै ।
देशको लागि मर्ने हरुलाई यहाँ मैले भेट्न पाईन ।।
चेली हरुको सिउदो पुछ्द्दै गरीबी को खुन चुस्ने ।
शासक हरुलाई चुलेसिले यहाँ मैले रेट्न पाईन ।।
निर्धो माथि शासन लादी भ्रष्ट बन्ने नेता लाई ।
फुल्न नपाई कोपिला मै यहाँ मैले मेट्न पाईन ।।
हिजोसम्म रोईरोई बाँचिरहेका थिए ।
आज तिनै हाँसीहाँसी मर्न तयार छन् ।
हिजोसम्म जसको बोलीमा केही थिएन;
मनको प्रतिध्वनिसम्म थिएन,
मानिसले बोलेजस्तै थिएन;
केवल शब्द थियो, अर्थ थिएन;
आज तिनैको बोलीमा प्राण छ,
व्यथा, उन्माद, आह्वान छ, आकर्षण छ,
आज तिनैको मौनता पनि बोल्छ ।
हिजोसम्म जो रोईरोई बाँचिरहेका थिए
आज तिनै हाँसीहाँसी मर्न तयार छन् ।
हिजोसम्म जसको हात भिखारीको जस्तो फैलिएको मात्र थियो
आज त्यही हात अँजुली परेको छ—
आफ्नो सम्पूर्ण जीवनलाई एक स्वप्नको निम्ति
अर्पिदिने प्रेरणा त्यसमा आएको छ;
हिजोसम्म जसमा लिने लाचारी मात्र थियो,
दिने इच्छाको उदय पनि भएको थिएन;
लाचारी, निश्छलता, कायरताका दिन बिते ।
आज सब कटिबद्ध छन्, प्राण हत्केलामा छ ।
हिजोसम्म जो रोईरोई बाँचिरहेका थिए
आज तिनै हाँसीहाँसी मर्न तयार छन् ।
बुझ्नेलाई शिर्सकले आँफै प्रस्ट भनिदिन्छ
कती फैलन सक्छु त्यो ममै निर्भर हुन्छ
"देश अनी दाइत्व" सबैले यदी बुझिदिय
खुशी हुनपाउने थिय सबै प्यारा नेपालीले
धेरै भो आफ्नो लागि मात्रै राजनीति यहाँ
अब देश अनी दाइत्व खोज तिमी आँफैमा
नेताको अर्थ बुझेर मात्र अब राजनीति गर
अन्धो कार्यकर्ता हैन नेपाली जनता बनेर
आउ अब हामी सबै मिली यो देश बनाउ
कुरा धेरै भयो मित्रहरु काम गरेर देखाउ
मलाई लाग्छ हामी बाच्नुको एउटै अर्थ छ
हामी सबैले सुन्दर भबिस्य छोडेर जानुपर्छ
कस्लाई थाहा छैन जन्मियपछी मर्नै पर्छ
रित्व आयका हामी फर्कदा रित्व जानुछ
बुझ्नेलाई शिर्सकले आँफै प्रस्ट भनिदिन्छ
कती फैलन सक्छु त्यो ममै निर्भर हुन्छ
"देश अनी दाइत्व" सबैले यदी बुझिदिय
लुकी छुपी जून सँग रात हाम्रै हुन्थ्यो!
डाहा गर्थे दुनियाले बात हाम्रै हुन्थ्यो !
जती कोसिस गरे पनी छुटाउन माया!
झन कस्सी बलियो हात हाम्रै हुन्थ्यो !
नदिनु पीड़ा दियो समाजले हामीलाई!
रमाऊँथ्यौं सधै त्यो मात हाम्रै हुन्थ्यो !
मिलन हाम्रो टूटाउन कति बाधा परे है!
बाधा बन्धन तोडेर साथ हाम्रै हुन्थ्यो !
